2013-04-22 11:33
«Դե Ֆակտո» 13 (2007թ.)
Եթե չկա շարժում, չկա նաև ժամանակ, եթե չկա խոսք, չկա իրականություն, այսինքն թե` խոսքից դուրս մնացյալը անիրական է… և դա չէ՞ արդյոք պատճառը, որ բոլոր ժողովուրդների մեջ ծնվող գերզգայուն հոգիները իրարից հեռու նույն ցավն են ապրում, նույն տառապանքները բարբառում հազար լեզվով, որ անիրականը դարձնեն տեսանելի, անշունչը` շնչավոր և արթնացնեն խիղճն ամենազոր։ Եվ երբեմն թվում է, թե նրանք` համաշխարհային ցավի այդ տրուբադուրները, առանձին ազգ են, առանձին մի ժողովուրդ` նույն հոգու, կրոնի խաչով կնքված, բայց դատապարտված են ապրելու տարբեր ազգերի մեջ, որ ժողովուրդներին մենակ չթողնեն իրենց ցավի հետ, թե չէ ցավը կելնի, աշխարհը կուտի։ Եվ որտեղ շատ է տառապանքը, այնտեղ շատ են նրանք, և մեծ` կրած տառապանքի չափը։
Դպրոցի վերջին դասարանում մաթեմատիկայի մեր ուսուցչին հարցրի, թե ինչն է պատճառը, որ թվերը գումարելիս արդյունքում երկու դեպքում զույգ է ստացվում, միայն մի դեպքում կենտ։ Օրինակ, երբ զույգ թվին զույգ ես գումարում, ստացվում է զույգ, կենտին կենտ ես գումարում, էլի զույգ է ստացվում, և միայն զույգին կենտ գումարելիս է կենտ ստացվում։ Ինչո՞ւ է այդպես, ինչո՞ւ է բացակայում չորրորդ ձևը։ Չորրորդ ձևը բանաստեղծությունն է ,- կատակով ասաց մեր ուսուցիչը։
Այդ ժամանակ ես ոտանավորներ էի գրում, և նա ինձ ծաղրելու համար այդպես պատասխանեց, բայց տարիներ հետո հասկացա, որ նա սխալմամբ ճիշտ բան էր ասել։ Այն, ինչ կյանքում խախտված է կամ կորցրել է իր ներդաշնակությունը, ուղղվում է, իր համաչափ ձևն է ստանում խոսքի մեջ, և խոսքն է, որ ղեկավարում է կյանքը։ Ուրեմն` ինչքան մեծ ու հզոր են աշխարհի աններդաշնակության ցավից ծնված խոսքի այդ առաքյալները, որոնք մեր դեմ բացում են իրենց խոսքի հայելին ու լռության վարագույրը, որ տեսնենք մեր աններդաշնակությունը և գնանք հոգևոր համաչափության ճանապարհով։ Դադարեցնենք մանրադրամի զրնգոց հիշեցնող մեր ամենօրյա գետնաքարշ խոսացողի կրքերը և հնչեցնենք Խոսքը կենդանի` անկախության հռչակագրից տասնյոթ տարի անց ու տեսնենք մեր երկիրը իրական և ճանաչենք իրար… Չստեղծենք դեմ դիմաց կանգնած իրարամերժ կուռքերի և նրանց թվացյալ քարե անունից չհալածենք իրար։ Քանի որ մեր ցեղի նետը վաղուց արդեն արձակված է, արձակված նետը վերադարձնել չի լինի, պետք է գնալ նշանի ուղղությանբ։ Եվ կենտ ու զույգերի մեր եռաչափ թմրածությունից դուրս հանել մեզ մեր տունն ու մեր երկիրը դեպի Չորրորդ չափման սահմանը։ Այդ իրավունքը մենք վաստակել ենք, մնում է հնչեցնել Խոսքը Կենդանի, հնչեցնել համազգային լռության մեջ ու գնալ Խոսքի ետևից։ Եվ ես հիմա լուռ սպասում եմ հնչեցնողին։ Ո՞վ է կանչելու, որ տանի մեզ տուն։
Մերուժան Տեր - Գուլանյան
Վերադառնալ
