Մաս III

Կարծիքների շարունակություն 

ՄԵԾԱԳՈՒՅՆ ՀԱՐԳԱՆՔՈՎ
ԵՎ ԱՆԿԵՂԾ
ՑԱՎԱԿՈՒԹՅԱՄԲ՝
ՀՀ ՍՓՅՈՒՌՔԻ ՆԱԽԿԻՆ ՆԱԽԱՐԱՐ
ՀՐԱՆՈՒՇ ՀԱԿՈԲՅԱՆ

Սգակիր, վշտակիր իմ սիրելի քրոջը՝ Սոնային,
Ջանոյան ընտանիքի բոլոր անդամներին,
Գլենդելի հայ համայնքի անդամներին
Համաշխարհային ցավի ու ծովացած տագնապի այս օրերին, երբ մոլորակը տնքում է վշտից, անորոշությունից անասելի մեծ ցավ ապրեցի, և հոգիս ցնցվեց՝ իմանալով սիրելի և անկրկնելի դոկտոր Նուբար Ջանոյանի կորստաբեր բոթը։
Խորապես վշտակցում եմ բոլորիս, քանզի նրա մահը մեծ կորուստ է ոչ միայն Ջանոյան ընտանիքի, հարազատների, այլև ամբողջ հայ համայնքի, նրան ճանաչողների համար։
Իր գործի նվիրյալ սիրելի դոկտորը մշտապես իր գիտելիքներն ու փորձը ի սպաս էր դնում հիվանդությունների կանխարգելման և բուժման համար, ձեռնարկում ամենատարբեր քայլեր, գործի դնում առողջապահական արհեստագիտության բոլոր ձեռքբերումները՝ հրապարակի վրա եղած հնարավոր միջոցները մարդկանց ծառայեցնելու, կյանքեր փրկելու համար, զորաշարժի ենթարկելով իր բժիշկներին, բուժքույրերին, աշխատողներին, մոռանալով իր անձն ու հիվանդությունը։ Սակայն, դաժան մահը ընդատեց նրա բարի, մտավորական, ստեղծագործ, առինքնող, առանց ազգային, դավանական և համայնքային խտրության բոլորին հասնող երկրային պատմությունը:
Հարգա՜նք ու խոնարհում Նուբար Ջանոյանի պայծառ հիշատակին։
Նուբար Ջանոյանը մարդ էր, ով մեր մեծերի բնորոշմամբ ամեն օր Աստծուց խնդրում էր. «Տուր ինձի Տեր ուրախություն անանձնական», ով ապրում էր «Գործն է անմահ», և «Ո՜վ, հայ Ժողովուրդ, քո միակ փրկությունը քո միասնական ուժի մեջ է» սրբազան պատվիրաններով:
Իմ աննմա՛ն Սոնա,
Գիտեմ, թե որքա՜ն մեծ է ցավդ, անդառնալի կորուստդ, անտակ է դատարկությունդ, խեղդող է կարոտդ։ Բացակայում է կյանքիդ ամենամտերիմ ընկերը, մեծ բարեկամը, սիրող ամուսինը, սիրասուն երկրպագուդ, առաջին ընթերցողդ, ով օվկիանոսից անդին՝ Ամերիկայում արիաբար եղավ քո կողքին, միասնաբար հաղթահարեցիք բոլոր դժվարություններն ու փորձությունները։
Ափսո՜ս, հազա՜ր ափսոս, որ այլևս մեզ հետ չէ Նուբար Ջանոյանը, պարզապես բոլորի սիրելի, մտերիմ Դոկտորը։
Ձեր սերն ու միությունն այնքան ամուր ու անսասան էր թվում, որ դժվար է պատկերացնել քեզ՝ առանց քո Նուբարի, առանց կիրթ, բարեհամբույր, աշխատասեր, բարեխիղճ ու պատասխանատու բժշկի, գրողի։ Նա ոչ միայն բանիմաց, խոհեմ, հոգատար բժիշկ էր, այլև առողջապահության տաղանդավոր կազմակերպիչ ու անզուգական ղեկավար, որին վստահում էին և՛ իշխանություննները, և՛ բնակիչները։
Մարդն ամեն օր կորցնում է ու գտնում, օգնում և աջակցություն ստանում, ափսոսում, զղջում ու տառապում, ապա մեղմվում է հոգեկան ցավը, սպեղանի է դրվում սրտի վերքերին:
Սակայն, անասելի կսկիծ է ամենահարազատ մարդու մահը, անամոքելի է նրա անդառնալի կորուստը:
Խորին խոնարհում նրա թարմ հիշատակին։
Խորին երախտագիտություն մեծահարգ Նուբարին, որ տասնամյակներ եղավ քո կողքին ինչպես ժայռե հզոր հենարան, ուժ ու ոգի տվեց քեզ, որ ծաղկի ու փթթի Սոնա Վան բացառիկ Անհատն ու անկրկնելի Երևույթը։
Բազմաթիվ անգամներ վկան և ականատեսն եմ եղել համեստ ու մեղմաբարո հայի, բացառիկ մարդու, ինչ-որ տեղ ամոթխած ամուսնու հոգեկան գեղեցիկ ապրումներին ու անափ երջանկությանը, երբ իր երկրային կյանքում հպարտացել և հիացել է իր սիրելի Սոնայի հաջողություններով, հայ ժողովրդի հզորագույն և տաղանդավոր բանաստեղծուհու վերելքներով:
Սոնա՛ ջան, դու քո ստեղծագործություններում այնպիսի հետաքրքիր պատկերներ ես ստեղծում, պարզ, հասարակ, բայց այնքան խորհրդավոր, այնքան սուր, որ մենք կարողանում ենք ըմբռնել ու տեսնել քո խոհափիլիսոփայությունը, բանաստեղծական բառերի խորքերը, ենթաշերտերը, մտքերը: Ակամա մտածում ես՝ Աստված իմ, ինչպե՞ս կարող է Սոնա Վանի մտքի ճախրանքը այսպիսի հզոր գործեր ստեղծել: Եվ ես վստահ են, որ այդ բոլորի հոգևոր աղբյուրը սիրասուն ամուսինդ՝ Նուբարն էր, որ ուզում էր քեզ տեսնել բարձունքներում, հիանալ, հպարտանալ իր տաղանդավոր բանաստեղծով: Նա հավատում էր, որ Սոնան հայաստանյան խորքով, ամերիկյան ոճով, համաշխարհային տեսիլքով, սակայն Հայրենիքը միշտ իր մեջ կրող, Հայրենիքին սիրահարված, Հայրենիքին կարոտ, միշտ Հայրենիք դառնալու տենչով, պետք է Հայրենիք վերադառնա, որպեսզի ուժ առնի, սնվի հայրենի հողից՝ հերթական գիրքը գրելու համար, իսկ Նուբարը օգնում էր ու ոգևորում, հովանավորում Սոնայի յուրաքանչյուր խիզախ ու հայրենանվեր նախագիծ:
Թանկագի՛ն քույր,
համոզված եմ, որ Նուբարի սերը տիեզերական կատեգորիա է քեզ համար, ուստի դու կշարունակես զգալ նրա ներկայությունը, հիշել ջերմ խոսքերն ու կատարել խորիմաստ պատվիրանները։ Նա երբեք չի բացակայի քո կյանքից։ Նա կշարունակի իր հոգևոր ներկայությունը, կշարունակի ապրել քո մեջ, քո սրտում, մտքում և հոգում։
Դու միշտ կզգաս ու կհիշես նրան, քանզի մարդու, մասնավորապես՝ հայ մարդու հոգևոր շաղախի խմորման ու կայացման գործում վճռորոշ է ընտանիքի դերը և հատկապես, Նուբարի նման ամուսնու դերը:
Դու, Դոկտորին ճանապարհելով երկնային կյանք ու Աստծո արքայություն, նրան կգտնես քո աղոթքներում ու երազներում, քանզի նրա սիրող հոգին՝ որպես լուսատու աստղ, միշտ կճառագի երկնակամարում և կշարունակի հեռվից հետևել քեզ, զմայլվել քո հայանվեր գործունեությամբ։
Սոնա ջան, մաղթում եմ ուժ, հոգու կորով և սփոփանք՝ հաղթահարելու համար անդառնալի կորստյան ցավը։
Սիրելի՛ Սոնա, իմ թանկագի՛ն քույր,
Անհրաժեշտ է ճակատագրի դաժան հարվածներին դիմակայել ու տոկալ, քանզի միայն այդ կերպ՝ ապրելով, հիշելով ու ստեղծագործելով է հնարավոր վառ պահել մեր սիրելի Նուբարի անունն ու գործը։
Մարդը տիեզերք է, և երբ նա հարազատ հոգի է կորցնում, իր կյանքում մի մոլորակ է պակասում, բայց տիեզերքը դատարկություն չի հանդուրժում, ուստի Նուբարը կշարունակի ապրել քո սրտում, հոգում ու մտքում, մեր բոլորի հիշողություններում, կշարունակի միասին Աստծո արքայությունից հովանի լինել քեզ՝ դառնալով քո պահապան հրեշտակը։
Թող լույս իջնի նրա շիրիմին։
«Յիշատակն արդարոց օրհնութեամբ եղիցի և
վաստակն ապրողաց օրհնեալ եղիցի»:
Սգում եմ քեզ հետ միասին, կիսում եմ վիշտդ, գրկում եմ ու համբուրում։

WITH GREATEST RESPECT
AND CONDOLENCE
FORMER RA MINISTER OF DIASPORA
HRANUSH HAKOBYAN

To my mourning, grieving sister Sona,
To all members of the Janoian family,
To members of the Glendale Armenian community,
In these days of global pain and anxiety, when the planet is groaning with grief, I experienced unspeakable pain from uncertainty, my soul was shocked to know the devastating news of beloved Dr. Noobar Janoian՛s passing.
I am deeply sorry for all of us, because his death is a great loss not only for the Janoian family, relatives, but for the entire Armenian community and those who know him.
Dear doctor, dedicated to his work, always used his knowledge and experience for the prevention and treatment of diseases, took various steps, applied all the achievements of his profession, used all the possible means to serve people, save lives, mobilized his doctors, nurses, employees, forgetting about himself and his illness. However, his tragic death terminated his kind, intellectual, creative, touching, earthly history within the framework of which he helped everyone without national, religious or community discrimination.
Respect for the bright memory of Noobar Janoian.
Noobar Janoian was a kind of person who, according to the definition of our elders, was asking God every day: “Give me joy, impersonal”, who lived with sacred commandments “The work is immortal” and “Oh, Armenian people, your only salvation lies in the power of your unity.”
My unique Sona,
I know how great your pain is, your loss is irreversible, your emptiness is subdued, your longing is suffocating. You are missing the closest friend in your life, a great relative, a loving husband, your loving fan, your first reader, who bravely stood by your side in America, you overcame all the difficulties and trials together.
It is a pity, thousand times pity, that Noobar Janoian is no longer with us, just everyone՛s favorite, dear Doctor.
Your love and union seemed so strong and unshakable that it is difficult to imagine you without your Noobar, without an intellectual, friendly, hardworking, honest and responsible doctor, writer. He was not only a knowledgeable, sensible, caring doctor, but also a talented healthcare organizer and incomparable leader, trusted by both the authorities and the residents.
Every day a person loses and finds, helps, receives support, regrets and suffers, then the mental pain is alleviated, the wounds of the heart are comforted.
However, the death of a loved one is an unspeakable grief, his loss is inconsolable.
I pay tribute to his fresh memory.
Deep gratitude to the honorable Noobar, who for decades was by your side like a powerful rock pillar, gave you strength and spirit to make Sona Van, the unique Person and Phenomenon, blossom and flourish.
Many times I have witnessed the beautiful feelings and immense happiness of a modest and gentle Armenian, an exceptional person, a shy husband, when in his earthly life he was expressing his pride and admiration for the success of his beloved Sona, one of the most powerful and talented poetesses of the Armenian people.
Dear Sona, you create such interesting images in your works, simple, but so mysterious, so sharp that we can understand and see your philosophy, the depths of the poetic words, the sub-layers, the thoughts. One inadvertently wonders, my God, how the soaring of Sona Van՛s mind can create such powerful works? And I am sure that the source of all that was your loving husband, Noobar, who wanted to see you on the heights, to admire, to be proud of his talented poetess. He believed that Sona, with an Armenian depth, American style, world vision, but always carrying Homeland in her heart, in love with the Homeland, longing for the Homeland, always wanting to return to Homeland, should return to the Homeland to gain strength from the land to write another book, and Noobar was helping and encouraging, sponsoring every brave and patriotic project of Sona.
Dear sister,
I am convinced that Noobar՛s love is a cosmic category for you, so you will continue to feel his presence, remember his warm words and keep the profound commandments. He will never be absent from your life. He will continue his spiritual presence, he will continue to live in you, in your heart, in your mind and in your soul.
You will always feel and remember him, because the role of the family, especially the role of a husband like Noobar, is crucial in the fermentation and formation of a real Armenian.
By seeing the doctor off to the heavenly life and to the kingdom of God, you will find him in your prayers and dreams, because his loving soul, as a shining star, will always shine in the sky, will continue to follow you from afar, to admire your pro-Armenian activities.
Dear Sona, I wish you strength, comfort in the soul to overcome the pain of irreversible loss.
Dear Sona, my dear sister,
It is necessary to resist and endure the cruel blows of fate, because only in that way, living, remembering and creating, it is possible to keep the name and work of our beloved Noobar alive.
Human is a universe, when he loses a loved one, a planet is missing in his life, but the universe does not tolerate emptiness, so Noobar will continue to live in your heart, soul and mind, in the memories of all of us, he will continue to protect you from the kingdom of God, becoming your guardian angel.
Let his grave be in light.
“May the remembrance be with just blessing,
Blessed is he who earns his living.”
I mourn with you and share your grief.

Սամվել Սմբատյան
սցենարիստ, ռեժիսոր
ԱՄՆ-ի Կալիֆորնիա նահանգի հայաշատ Գլենդել քաղաքում երեկ` մայիսի 5-ին երկրային կյանքից հեռացավ բժշկապետ, արձակագիր, հանրային գործիչ և բարերար Նուբար Ջանոյանը: Բժշկության ասպարեզում ձեռք բերած հաջողությունների համար նա արժանացել է «Տարվա բժիշկ» նահանգային բարձրագույն կոչման:
Տիար Ջանոյանը նաև գրական աշխարհում ուներ մեծ ներդրումներ` սիրելի տիկնոջ` պոետ-էսսեիստ Սոնա Վանի հետ միասին Հայաստանում հիմնել էր և հովանավորել «Նարցիս» ամսագրի հրատարակումը:
Նա նաև հեղինակ էր գրական այլ նախաձեռնությունների և կազմակերպչական աշխատանքների:
Հայության շրջանում, ինչպես նաև ԱՄՆ-ում մեծ ճանաչում ու հարգանք վայելած երևելի հայորդին վերջին ամիսներին անգամ հիվանդ վիճակում, անմնացորդ ծառայում էր մարդասիրական իր գործունեությամբ ի զորու լինելով կազմակերպել աշխարհին սպառնացող համավարակի կանխարգելման, բուժման առաքելությանը:
Վշտալի առիթով շարունակելով խոսքը հարիր է ներկայացնել նրա մարդկային կերպարը, արդեն իսկ որպես արձակագիր, հրապարակագիր՝ հանձինս 2009 թվականին նրա հրատարակած «Ճամփորդություն ժամանակի և տարածության միջով» խոստովանական զրույցներն ու պատմությունները, որով նա իր ընթերցողին հրավիրում է ուղևորության: Ինչպես գրքի խմբագիրն է նկատում՝ հենց սկզբից ձայնի վստահելի շեշտերին հետևելով, ջերմություն զգալով և հավատալով նրա բանիմացությանը` ընկնում ես երկարատև ճանապարհ` 60-65 տարվա ժամանակային կտրվածքով: Փաստական ճշգրիտ հենքի վրա կառուցված պատումներն աննկատելիորեն քո առջև բացում են աշխարհի պատկերը, պատումներ, որոնք դիտարկումների , քննության ու մեկնության, ինչպես նաև համադրման ու ընդհանրացման զորությունն ունեն:
Արաբական աշխարհի (6 տարի աշխատել է Ալժիրում), Արևմուտքի (8 տարի` Անգլիայում), ԱՄՆ-ի կենսակերպերի և միֆերի ծալքերը բացելիս Նուբար Ջանոյանը մնում է հայ, հայակենտրոն և Հայաստանակենտրոն: Հայկական խնդիրներին բախվելիս նա մնում է ազնիվ ու շիտակ, իր երկրի զավակն ու տերն իր Հայրենիքի: Հազարամյակի մարտահրավերներում մենք տեսնում ենք հայի գոյությանն ու հոգեկերտվածքին ուղղված վտանգներ, և Ջանոյանը «ախտորոշումն ու բուժումը» գրեթե զուգահեռ է ներկայացնում...
Վստահ եմ,որ ճակատագրերի միջով ու ճանապարհներով անցնելիս ընթերցողը լսելու է Ջանոյանի պատումները և իր հոգում տեղ է տալու նրանց, վստահելու է բժշկին, ծիծաղելու է նրա հետ, ըմբոստանալու է, տրտմելու է, խորհելու է ու...հաղթանակելու է:
Ճանապարհ ընկնենք Նուբար Ջանոյանի հետ: Նա զարմանալի մարդ է»:
Հավերժ հիշատակ մեր սիրելի Նուբար Ջանոյանին իր երկնային կյանքում:

Samvel Smbatyan
Screenwriter, director
Noobar Janoian, a doctor, writer, public figure and philanthropist, passed away on May 5, in the Armenian-populated city of Glendale, California, USA. He had received "Doctor of Year" highest federal title for his achievements in medicine.
Mr. Janoian had great investments in the literary world, together with his beloved wife, poet-essayist Sona Van, he founded and sponsored the publication of "Narcissus" magazine in Armenia.
He was also the author of other literary initiatives and organizational work.
Respected not only among Armenians, but also in the United States, in recent months, even in a state of illness, he served tirelessly with his humanitarian activities, organizing the prevention and treatment mission of the epidemic threatening the world.
Continuing to speak on a sad occasion, it would be appropriate to introduce his human nature also as a writer, publicist, on behalf of his book of confessional conversations and stories entitled "Journey through Time and Space", published in 2009, with which he invites his readers on a journey. As the book՚s editor highlights, from the very beginning, following the reliable accents of the voice, feeling the warmth, believing in his knowledge, you pass a long way, over a period of 60-65 years. Stories based on factual accuracy imperceptibly open to you the picture of the world, stories that have the power of observation, examination and interpretation, as well as combination and generalization.
While opening the folds of the myths of the Arab world (he worked in Algeria for 6 years), the West (8 years in England) and the US, Noobar Janoian remains Armenian, Armenian-centered, Armenia-centered. When faced with Armenian problems, he remains honest and straightforward, the son of his country and the owner of his Homeland. In the challenges of the millennium we see dangers aimed at the existence and mentality of Armenians, and Janoian presents "diagnosis and treatment" almost in parallel ...
I am sure that while going through destinies and paths, the reader will listen to Janoian՛s stories, will give them a place in his soul, will trust the doctor, will laugh with him, will rebel, will grieve, will think and ... will win.
Let՛s travel with Noobar Janoian. He is an amazing person. "
Eternal memory to our beloved Noobar Janoian in his heavenly life.