«Դե Ֆակտո» N31 էքսկլյուզիվ

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ ՀՀ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ ՆԱԽԱԳԱՀ

ՀՈՎԻԿ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆԻ ՀԵՏ

-Դուք եղել եք առաջին գումարման Ազգային ժողովի պատգամավոր,  տարիներ անց վերադառնալով խորհրդարան` շա՞տ փոփոխություններ նկատեցիք:

-Անկեղծ ասած` այո, և հիմնականում` դրական: Այս համատեքստում ուզում եմ  նշել կոալիցիայի անդամ  կուսակցությունների  աշխատանքի նպատակաուղղվածությունը: Սակայն չեմ կարող նաև  գոհ լինել  որոշ պատգամավորների աշխատանքային կարգապահությունից` մասնավորապես  նիստերին մասնակցությունից:

-Ձեզ համար Հայաստանի փոխվարչապետի ու տարածքային կառավարման նախարարի պաշտոնու՞մ էր աշխատանքն ավելի բարդ, թե՞ ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահի:

-Կարծում եմ` ցանկացած աշխատանք էլ բարդ է, եթե  նվիրվում ես աշխատանքին ու  կատարելագործման ես ձգտում:  Ձեր նշած պաշտոններում աշխատանքի բարդությունն իր յուրահատկություններն ունի: Ինձ համար փոխվարչապետի և նախարարի պաշտոնում աշխատանքը, թերևս, ավելի բարդ էր այն առումով, որ  հանգիստ մտածելու ժամանակ հաճախ  քիչ էր լինում: Դա պայմանավորված էր անընդհատ օպերատիվ որոշումներ կայացնելու անհրաժեշտությամբ: Իհարկե, Ազգային ժողովի նախագահի պաշտոնում աշխատանքը հեշտ չէ: Հասարակությանը հիմնականում տեսանելի է իմ աշխատանքը խորհրդարանի ներսում: Սակայն հսկայածավալ աշխատանք կա նաև խորհրդարանի պատերից դուրս, եթե նկատի ունենանք  Ազգային ժողովի միջխորհրդարանական կապերը,  համագործակցությունը միջազգային կառույցների  հետ: Ազգային ժողովն այսօր անդամակցում է ԱՊՀ ՄԽՎ-ին, ԵԱՀԿ ԽՎ-ին,  ԵԽԽՎ-ին,  ՆԱՏՕ ԽՎ-ին, ՍԾՏՀ ԽՎ-ին, Հայաստան-Եվրամիություն խորհրդարանական համագործակցության հանձնաժողովին, Միջխորհրդարանական միությանը, Ուղղափառության միջխորհրդարանական վեհաժողովին, Ֆրանկոֆոնիայի խորհրդարանական վեհաժողովին: Իսկ դա նշանակում է մասնակցություն տարեկան նստաշրջաններին ու նիստերին, ակտիվ խորհրդարանական աշխատանք միջազգային ասպարեզում` կարևորագույն հարցերի քննարկմանը, որոնք վերաբերում են նաև Հայաստանին: 

-Ձեր հրավերով պաշտոնական այցով Հայաստան եկավ Կիպրոսի Հանրապետության Ներկայացուցիչների պալատի նախագահ Մարիոս Գարոյանը: Ինչպե՞ս են զարգանում հայ-կիպրական միջխորհրդարանական հարաբերությունները: 

-Այո, Կիպրոսի խորհրդարանի նախագահ Մարիոս Գարոյանի հետ շատ արդյունավետ քննարկումներ եղան: Կիպրոսի խորհրդարանի հետ մենք ունենք միջխորհրդարանական համագործակցության հանձնաժողով, որի աշխատանքների և ընդհանրապես միջխորհրդարանական հարաբերությունների ակտիվացման նպատակով որոշեցինք իմ` Կիպրոս այցելության ժամանակ նորացնել համագործակցության համաձայնագիրը, ներառելով այն կետերը, որոնք ժամանակի թելադրանք են: Պարոն Գարոյանին ուղեկցում էին մեծ թվով գործարարներ, որ Հայաստանում ծանոթացան մեր երկրի օրենսդրությանը ու ներդրումների հնարավորություններին: Կարծում եմ` այցը արդյունավետ էր և նոր հեռանկարներ է բացում երկու երկրների միջպետական ու միջխորհրդարանական հարաբերությունների զարգացման առումով:  

-Ձեր  հռչակած կարևոր նպատակներից մեկը խորհրդարանի դերի բարձրացումն է, ինչպե՞ս եք պատկերացնում դա:

-Նախ և առաջ` որակյալ, կենսունակ,  գործնականում աշխատող, ժողովրդի ու պետության ՙմատից փուշ հանող՚ օրենքների ընդունմամբ ու աշխատանքային անհրաժեշտ կարգապահություն ապահովելով, խորհրդարանի աշխատանքի արդյունավետությունն աստիճանաբար բարձրացնելով,  վերահսկողական գործառույթին մեծ դեր տալով: Հուսով եմ, որ կհաջողվի երկրի օրենսդիր իշխանության դերն ու հեղինակությունը իրապես բարձրացնել: Կարծում եմ, ինքնին հասկանալի է, որ այս ամենը մեկ-երկու ամսվա աշխատանք չէ, բայց շատ ժամանակ էլ չունենք:

-Աշխատանքային երկար ճանապարհի ընթացքում Ձեր ձեռք բերած հմտություններից, բնավորություն ձևավորված հատկանիշներից որո՞նք են առավել անհրաժեշտ լինում ԱԺ նախագահի պաշտոնում:

-Մարդկանց արագ ճանաչելու կարողությունը, յուրաքանչյուրի հետ իր լեզվով խոսել կարողանալը: Գործընկերներս ինձ նաև համբերատար ու նպատակին հասնելու գործում համառ են համարում. գուցե և  այդպես է:

-Որպես ԱԺ նախագահ, Ձեզ հետ խորհրդարան եք բերել Ձեր թիմը, և սպասվում էր, թե կադրային ջարդ կիրականացնեք, մինչդեռ, որքան տեղյակ ենք, նման բան չի եղել:

-Կարծում եմ` ինձ հաջողվեց կադրային այնպիսի քաղաքականություն իրականացնել, որ մարդիկ ունենան իրենց ունակություններին ու նախասիրություններին համապատասխան աշխատանք ու կարողանան դրսևորել իրենց աշխատանքում: Առայժմ նրանց աշխատանքն ինձ բավարարում է, դեռ չեմ տեսնում փոփոխությունների անհրաժեշտություն, որը միշտ էլ կարելի է անել: Սովորաբար նման պատասխանատու պաշտոնները ենթադրում են, որ ղեկավարն ունենա իր թիմը,  ընդհանրապես, անձնական համակրանքներով ու հակակրանքներով, ՙյուրային և ոչ յուրային՚ սկզբունքով առաջնորդվելը սխալ եմ համարում: Աշխատողին պետք է գնահատել ըստ իր կատարած աշխատանքի:  Այնուհանդերձ, դա բնավ չի նշանակում, թե Ազգային ժողովում ոչինչ չի փոխվելու: Իմ հրամանով աշխատանքային խումբ է ստեղծվել, որը ձեռնամուխ է եղել ԱԺ կանոնակարգի,  2002 թ. ընդունված ՙՊետական ծառայության մասին՚ ՀՀ օրենքի փոփոխությունների և լրացումների նախապատրաստման աշխատանքներին` համապատասխանեցնելու ներկա պահանջներին: Բացի այդ,  պատգամավորներն արդեն ունենալու են օգնականներ. մեկը`  հասարակական, մյուսը վճարովի սկզբունքով: Կարծում եմ` այս քայլերը թույլ կտան բարձրացնել պատգամավորների և Ազգային ժողովի աշխատանքների արդյունավետությունը, որոշումների կայացման համար անհրաժեշտ վերլուծական հիմք ապահովել և ամրացնել խորհրդարանի դերը որպես քաղաքական լուրջ հաստատություն:

-Օգտվո՞ւմ եք խորհրդականների և օգնականների ծառայություններից:

-Այո, և կարծում եմ, որ դա անհրաժեշտություն է ցանկացած երկրում օրենսդիր թե՛ գործադիր իշխանության գլուխ կանգնած ցանկացած պաշտոնյայի համար: Աշխատանքը հսկայական է, բարդ ու պատասխանատու, իսկ ղեկավարը դժվար թե կարողանա ամեն ինչ իմանալ ու հասցնել: 

-Ազգային ժողովի նախագահ լինելը բավականաչափ հետաքրքի՞ր է Ձեզ համար:

-Իհարկե, բայց կարևորը հետաքրքիր լինելը չէ, այլև գիտակցումը, որ ինձ լրջագույն ոլորտի ղեկավարում է վստահվել: Մասնավոր թե պետական կառույցներում իմ գործունեության ընթացքում երբեք չեմ խուսափել բարդ  ու պատասխանատու աշխատանքից: Որքան էլ այդ աշխատանքը ծանրաբեռնված ու դժվարին է եղել, այնուամենայնիվ,  ինձ հնարավորություն է տվել բացահայտել իմ  կարողությունները ու զարգացնելու դրանք, դրդել է միշտ առաջ գնալ: Ազգային ժողովի նախագահի պաշտոնում աշխատանքը հետաքրքիր է նաև այդ առումով:

-Որքան տեղյակ ենք, Դուք հանդիպել եք մարտի 1-2-ի դեպքերն ուսումնասիրող ԱԺ ժամանակավոր հանձնաժողովի հետ: Կարո՞ղ եք արդյոք գնահատել այդ օրերին տեղի ունեցածը:

-Կատարվածի իրավական գնահատականը տալիս է նախաքննության մարմինը և վերջնականապես կտա դատարանը: Ես ընդամենը ուշադրություն կհրավիրեմ մի կարևոր հանգամանքի վրա. չնայած արմատական ընդդիմության կողմից այսօր էլ կատարվող շահարկումներին` ավելի քան ակնհայտ է, որ մարտի 1-ը հենց իշխանություններին ձեռնտու չէր: Այնուամենայնիվ, հանձնաժողովը իր ասելիքը կունենա: Անձամբ ես, կարևորելով այդ մարմնի աշխատանքը, հնարավորինս աջակցել և աջակցում եմ: Նույնը կարող եմ ասել նաև փորձագետների փաստահավաք խմբի առնչությամբ, որին Ազգային ժողովում տրամադրվել են աշխատասենյակներ, համակարգիչներ, այլ անհրաժեշտ գույք, կապի և տրանսպորտի միջոցներ: Հուսանք, որ այդ խմբի աշխատանքը կլինի արդյունավետ և կկարողանա օգնել ինչպես հանձնաժողովին, այնպես էլ մեր հասարակությանը, որպեսզի փարատվեն վերջին կասկածները և հստակ ու որոշակի պատկերացում կազմվի կատարվածի մասին:

-Վերջին շրջանում շահարկվում է նախագահների մայնդոր‎ֆյան հռչակագիրը, ինչպիսի՞ն է Ձեր կարծիքն այդ փաստաթղթի առնչությամբ:

-Մայնդոր‎ֆյան հռչակագիրը ամրագրում է հիմնախնդրի կարգավորմանը բացառապես խաղաղ ճանապարհով հասնելու` կողմերի դիրքորոշումը: Հռչակագիրը քաղաքական նպաստավոր նախադրյալ է ստեղծում ԼՂՀ հիմնախնդիրն իրավական հարթությունում լուծելու համար: Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ինքնորոշման անբեկանելի իրավունքը, Հայաստանի հետ ԼՂՀ ցամաքային սահմանն ու Արցախի ժողովրդի անվտանգության լրջագույն երաշխիքներն անվիճարկելի անհրաժեշտություններ են, որ երբեք չեն կարող դառնալ ու չեն դառնա փոխզիջումների առարկա: Միաժամանակ` հակամարտության խաղաղ կարգավորումը չունի այլընտրանք: Փոխզիջումներ անհրաժեշտ կլինեն ամուր և հուսալի խաղաղություն ձեռք բերելու, Ադրբեջանի և միջազգային հանրության կողմից ԼՂՀ-ն իր ժողովրդի համար ընդունելի սահմաններում որպես անկախ պետություն ճանաչելու, հարևան երկրի կողմից փակված, հաղորդակցության չգործող ուղիները բացելու խնդիրը լուծելու համար: Եվ ես նույնպես վստահեցնում եմ, որ այդ փոխզիջումները չեն լինի այն ամենի հաշվին, ինչի համար հայ ժողովուրդը 88-ին ոտքի կանգնեց, պայքարի ելավ ու զոհաբերեց իր զավակներին:

-Ինչպիսի՞ն է Ձեր վերաբերմունքը Եվրամիությանը Թուրքիայի անդամակցելու հնարավորության  նկատմամբ:

-Ողջունում եմ Եվրամիության կազմում ընդգրկվելու Թուրքիայի ձգտումը: Եվրամիության անդամ դառնալու դեպքում Թուրքիան, կարծում եմ, չի ունենա այլընտրանք, քան Եվրամիության սկզբունքներով ու արժեհամակարգով առաջնորդվելը, դա նշանակում է, որ կունենանք ավելի կանխատեսելի հարևան: Սակայն մինչ այդ ամենն իրականություն դառնա, պարզապես անհասկանալի է, թե ինչպես կարող է Եվրամիության կազմում ընդգրկվել մի երկիր, որը դեռ 20-րդ դարից փակ է պահում հարևանի հետ իր սահմանը:

-Համաշխարհային ֆինանսատնտեսական ճգնաժամի հարվածներին պատրա՞ստ ենք դիմագրավելու:

-Կարծում եմ` այո, քանի որ Հայաստանի ‎ֆինանսական համակարգը լինելով կայացած և կայուն, ապահովված լինելով մի քանի առումներով, ունի բավական լավ ու հուսադրող ցուցանիշներ, այսինքն` մեզ չի սպասվում այն, ինչ տեղի ունեցավ Միացյալ Նահանգների և Եվրոպայի բանկային համակարգում: Մեր հանրապետության բանկային համակարգի հուսալիության մակարդակը բնորոշող ցուցանիշները մի քանի անգամ ավելի բարձր են, քան, օրինակ, ԱՊՀ երկրներում և բազմաթիվ զարգացած երկրներում: Հայաստանում ընդհանրապես խուճապի որևէ հիմք չկա, բայց սխալ է նաև ինքնահանգստացումն ու ձեռքերը ծալած նստելով, հնարավոր ռիսկերը հաշվի չառնելը, որոշ ոլորտներում և արտադրություններում աշխատատեղերի հնարավոր կրճատմանը չնախապատրաստվելը: Հաշվի առնելով նաև արտերկրից Հայաստան կատարվող դրամական փոխանցումների ծավալի ակնկալվող նվազեցումը` հենց այսօրվանից պետք է հնարավոր ամեն ինչ անել հայրենական գործարարին, մասնավորապես փոքր ու միջին բիզնեսին  գործնականում աջակցելու համար:

- ԱԺ արտահերթ նստաշրջանում քննարկվում է ՀՀ կառավարության ներկայացրած հարկային փոփոխությունների փաթեթը, ինչպե՞ս եք գնահատում առաջարկվող փոփոխությունները:

- Ճգնաժամի փուլում հայտնված տնտեսության աշխուժացման համար անհրաժեշտ է ոչ թե հարկային բեռի ավելացում, այլ դրա թեթևացում:

Պետք է բացառել հարկային օրենքների հաճախակի փոփոխությունները: 

Հարկային փոփոխություններն այսօր կարող են վտանգել  2009թ. պետական բյուջեի կատարումը: Այն ընդունված է հարկային այլ օրենքներով և դրանց փոփոխությունները կբերեն բյուջետային համապատասխան փոփոխությունների:

Նոր փոփոխությունների փոխարեն, պետք է,  նախ գործող հարկային օրենսգիրքը պարտադիր դարձնել բոլորի համար և բացառել ՙարտոնյալներին՚:

Սոցիալական կարևորագույն  հիմնահարցերի շարքում առաջնահերթ ուշադրություն պետք է դարձնել ստվերային տնտեսության տեսակարար կշռի կրճատմանը` տնտեսության ընդհանուր համակարգում:

Հաշվի առնելով տնտեսական գործունեության տարբեր ոլորտների առանձնահատկությունները և ապրանքաշրջանառության ծավալները` պետք է կիրառել գոտիականության սկզբունքը և անցում կատարել հարկային շրջանայնացման: Առաջարկվում է սահմանել հարկային գոտիներ Հայաստանի ողջ տարածքով մեկ, որը թույլ կտա համեմատաբար բարձր հարկեր սահմանել չափից ավելի կենտրոնացված կապիտալի ու գերշահույթի ստացման շրջաններում, որոնք սովորաբար ներառում են մայրաքաղաքի կենտրոնական և դրանց հարող տարածքները, առևտրական կենտրոնները և որոշ չափով վերաբացված արդյունաբերական շրջանները: Բարձր հարկերի տարածքների սահմանումն, իր հերթին, կնպաստի առևտրական և արդյունաբերական կապիտալների ապակենտրոնացմանը, դրանց վերաբաշխմանը դեպի այն մարզերը, որոնք այդ կապիտալների ներդրումների կարիքն ունեն:

Բնականաբար, Գյումրիում, Վանաձորում, ինչպես նաև հանրապետության հարավում և հյուսիս-արևելքում` լեռնային և նախալեռնային շրջաններում, հարկային շրջանայնացումը պետք է նախատեսի ոչ միայն ցածր հարկեր, այլև դրանցից ժամանակավորապես ազատ ձեռնարկատիրություն: Միայն նման մոտեցումը թույլ կտա հավասարակշռել ժողովրդի կենսամակարդակի խիստ բևեռացված վիճակը և մարզերի անհամաչափ զարգացումը: Այս լծակի օգտագործումը տնտեսության ավելի գրավիչ պայմանների ձևավորմամբ կօգնի արդյունաբերական ու գյուղատնտեսական արտադրանքի վերամշակման անհրաժեշտ բազայով հիմք դնելու ռազմավարական նշանակության սոցիալ-տնտեսական այնպիսի կարևոր հիմնահարցերի լուծման համար, ինչպիսիք են` սահմանամերձ, լքված գյուղերի վերաբնակեցումը, բնական աճի խթանումը, գյուղացիական տնտեսությունների համապարփակ զարգացումը և արտագաղթի կասեցումը:

-    Պետական բյուջեի եկամտային մասում շարունակում են աճել անուղղակի հարկերը,  ի՞նչ է դա նշանակում:

- Դա վկայում է տնտեսության իրական հատվածի զարգացման խիստ անբավարար մակարդակի մասին: Անհրաժեշտ է պետության տնտեսկան քաղաքականության արդյունավետության բարձրացման արդյունքում հասնել ուղղակի հարկերի տեսակարար կշռի աստիճանական աճի և դրա գերակշռությանը` անուղղակի հարկերի համեմատ: Պետական եկամուտների մի զգալի մասն ապահովվում է ոչ թե ռիթմիկ գործող տնտեսությունից ստացվող ուղղակի հարկերից, այլ, հիմնականում` անուղղակի հարկերից և սահմանի վրա գանձվող մաքսատուրքերից: Մասնավորապես, 2008 թվականի հունվար-սեպտեմբերին ՀՀ պետական բյուջեն կատարվել է ավելի քան 10.3 մլրդ դրամ հավելուրդով գերազանցապես հենց հիշյալ եկամուտների հաշվին:

-     Հարկեր-ՀՆԱ հարաբերակցության գործող մակարդակը ի՞նչ է վկայում:

- Շարունակում է անբավարար մակարդակի վրա մնալ հարկեր-ՀՆԱ հարաբերակցությունը: Անհրաժեշտ է լրջորեն մտահոգվել  երկրի մրցակցային առավելությունների բացահայտման, տնտեսության մրցունակության բարձրացման և ստվերային տնտեսության կրճատման ուղղությամբ` միաժամանակ հրաժարվելով ստվերի կրճատման երկակի ստանդարտներից:

Հարկերը պետք է նպաստեն արտահանման ծավալների ավելացմանը: Դատելով առկա միտումներից` 2009թ. կարելի է կանխատեսել արտահանման համեմատ ներմուծման ծավալների գրեթե հնգապատիկ գերազանցում, որը կարող է ավելի խորացնել տնտեսական ճգնաժամը և համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամի և որպես դրա հետևանք` մասնավոր տրանսֆերտների կրճատման պայմաններում կարող է կտրուկ կրճատել սպառողական պահանջարկը և շղթայական ռեակցիայով ավելի դժվարացնել երկրի տնտեսական առողջացման գործընթացը: Այս ամենի հետ սերտորեն առնչվում է հաջորդ մտահոգությունն առ այն, որ աղքատության վերացումը ենթադրում է ոչ այնքան պետական բյուջեի ծախսերից այդ նպաստների գումարների բացարձակ ավելացում, որքան նոր աշխատատեղերի ստեղծում, նոր հարկվող արդյունքների արտադրություն և գործազրկության աստիճանական վերացում: Այդ նպատակով անհրաժեշտ է հարկային արտոնություններ նախատեսել նոր աշխատատեղեր ստեղծող ձեռնարկատերերի համար:

Ճկուն հարկային քաղաքականությամբ խթանելով մանր և միջին ձեռներեցության զարգացումն ու նոր աշխատատեղերի ստեղծումը, կառավարությունն իր աշխատանքի կարևորագույն խնդիրներից պետք է համարի արտագաղթի կանխումը, ստեղծագործ աշխատանքի համար գրավիչ պայմանների ստեղծումը, սպառողական զամբյուղի նվազագույն մակարդակի ապահովումը, միջին խավի վերականգնումը: Հիշյալ խնդիրների լուծման հաջողությունը պայմանավորված է կառավարության, Ազգային ժողովի և հասարակության բոլոր խավերի համագործակցությամբ և օժանդակությամբ:

-Պարո՛ն Աբրահամյան, դեկտեմբերի 14-ից Դուք պաշտոնական այցով Չինաստանում էիք, ինչպե՞ս եք գնահատում Ձեր հանդիպումները Չինաստանի խորհրդարանի ու կառավարության ներկայացուցիչների հետ:

-Պեկինյան քննարկումները սկսվեցին ՉԺՀ Ժողովրդական ներկայացուցիչների Համաչինական ժողովի նախագահ Ու Բանգոյի հետ հանդիպումով, որը շատ եմ կարևորում: Հանդիպումից հետո առաջին անգամ ստորագրվեց համագործակցության հուշագիր, որը ներառում է երկու խորհրդարանների հարաբերությունների բոլոր կետերը: Ես համոզված եմ, որ հուշագրի ստորագրումից հետո լինելու է սերտ համագործակցություն խորհրդարանի նախագահների, հանձնաժողովների, պատգամավորական բարեկամության խմբերի, աշխատակազմերի միջև: Պայմանավորվեցինք, որ 2009 թ. պարոն Ու Բանգոն կայցելի Հայաստան. մայիսին նրա այցը հետաձգվել էր Չինաստանում երկրաշարժի պատճառով: Չինաստանի խորհրդարանի փոխնախագահի հետ նույնպես հանդիպեցինք, քննարկեցինք տնտեսական համագործակցության վիճակն ու հնարավորությունները, արձանագրեցինք, որ երկու երկրներում առկա ներուժը ամբողջությամբ չի օգտագործվում, միջկառավարական հանձնաժողովները պետք է աշխատեն ավելի ակտիվ: 2009-ի առաջին կիսամյակում նախատեսվում է  միջկառավարական հանձնաժողովի նիստ, որը ավելի կակտիվացնի համագործակցությունը տնտեսության այն ոլորտներում, որոնք առայժմ թերի են: Այլ բնագավառներում` քիմիական արդյունաբերության, գիտության ու մշակույթի նույնպես նկատվում է ակտիվություն:  Իմ կարծիքով` շատ բնագավառներ դեռ կան, որտեղ կարող ենք համագործակցությունն ակտիվացնել: Չինաստանը մեզ համար շատ կարևոր երկիր է, աշխարհի հզոր երկրներից մեկն է: Հանդիպումների ժամանակ զգացվում էր նաև խորհրդարանի նախագահի, փոխնախագահի, առաջին փոխվարչապետի ցանկությունը` Հայաստանի հետ հարաբերությունները ակտիվացնելու: Մեր այցը արդյունավետ էր և ավելի արդյունավետ կլինի, եթե բոլոր պայմանավորվածությունները պահպանենք:  Ես գտնում եմ, որ մենք պետք է մեծ ուշադրություն դարձնենք հայ-չինական հարաբերություններին` ապահովելու համար դրանց փոխշահավետ զարգացումը:

-Հանդիպումների ժամանակ քննարկվե՞ց Իրան-Հայաստան երկաթուղու շինարարությանը Չինաստանի մասնակցության հարցը:

-Այո՛, մինչև փոխվարչապետի հետ մեր հանդիպումը, միմյանց հանդիպել էին ՀՀ և ՉԺՀ արտաքին գործերի փոխնախարարները: Փոխվարչապետը հայտնեց, որ համապատասխան հանձնարարարական կլինի շինարարական կազմակերպություններին, որոնք ցանկության դեպքում  կարող են մասնակցել մրցույթին: Երկաթգծի շինարարությունը ունի և՛ տնտեսական, և՛ քաղաքական նշանակություն, որը նույնպես կնպաստի, որ Չինաստանը մասնակցի նախագծին:  Քննարկվեց նաև Շանսի-Նաիրիտ ձեռնարկության հարցը.  փոխվարչապետն ասաց, որ համատեղ ձեռնարկության շահագործումը օբյեկտիվ պատճառներով տեղափոխվել է 2009-ի առաջին եռամսյակ, ես համոզված եմ, որ այդ ժամկետում ձեռնարկությունը կսկսի աշխատել:

- Ձեր գլխավորած պատվիրակությունը եղավ Հայնյան նահանգում, ինչո՞վ էր պայմանավորված հենց այդ նահանգի ընտրությունը:

-Առաջարկը եղել էր չինական կողմից: Նահանգի կենտրոն Հայկոուն մեծ քաղաք է, որտեղ, ինչպես ասաց փոխվարչապետը, վերջին տասնհինգ տարում զբոսաշրջությունը հատկապես զարգացել է: Հանդիպեցինք նահանգի իշխանություններին, Չինաստանի այդ նահանգի և Հայաստանի մարզերից մեկի միջև համագործակցության ցանկություն արտահայտվեց, որը կփոխանցենք ՀՀ կառավարությանը:

-Ի՞նչ տպավորություններ ունեք պեկինյան հանդիպումներից:

-Պեկինում ավարտեցինք պաշտոնական հանդիպումները և արդեն կարող ենք արձանագրել, որ բոլոր հանդիպումները շատ ջերմ մթնոլորտում էին անցնում, զգացվում էր  մարդկային ջերմությունը, որի համար շատ շնորհակալ եմ Չինաստանի կառավարությանն ու ժողովրդին:

-Մինչև Չինաստան մեկնելը Դուք պաշտոնական այցով եղել էիք Ռուսաստանի Դաշնությունում, ինչպե՞ս եք գնահատում հայ-ռուսական միջխորհրդարանական կապերը:

-Այո՛, հոկտեմբերի կեսին մենք Մոսկվայում հանդիպեցինք ՌԴ Պետական Դումայի նախագահ Բորիս Գրիզլովի և ՌԴ Դաշնային ժողովի Դաշնության խորհրդի նախագահ Սերգեյ Միրոնովի հետ: Բոլոր հանդիպումներում վերահաստատվեց մեր ավանդական բարեկամությունը շարունակելու և խորացնելու պատրաստակամությունը: Ռուսաստանի մեր ռազմավարական դաշնակիցն է և ՌԴ խորհրդարանի հետ մենք ունենք միջխորհրդարանական համագործակցության հանձնաժողով, որը արդյունավետ աշխատում է: Մոսկովյան հանդիպումներում քննարկվեցին քաղաքական, տնտեսական, գիտամշակութային համագործակցության խնդիրները:   

-Ասում են, թե Դուք նախագահի վստահելի անձն եք և իշխանական թիմի ՙգորշ կարդինալը՚, ճշմարտություն կա՞ այս ամենում:

-Ես աշխատում եմ բաց ու հրապարակային, Ազգային ժողովի նախագահի պաշտոնը գրեթե բացառում է այդպես չաշխատելու հնարավորությունը: Մինչդեռ, որքան տեղյակ եմ, ՙգորշ կարդինալի՚ գործելակերպը թափանցիկ ու հրապարակային լինել չի կարող: Ինչ վերաբերում է նախագահի վստահությանը, ապա, այո նախագահը վստահում է ինձ, և դա հավանաբար պայմանավորված է միմյանց արագ ըմբռնելու կարողությամբ, ճշտապահությամբ և օպերատիվությամբ հատկանշվող մեր աշխատաոճի նմանությամբ, ենթակաների նկատմամբ մարդկային, բայց միաժամանակ պահանջկոտ լինելով:

-Մարդկային ո՞ր հատկանիշներն եք ամենից շատ գնահատում:

-Անկեղծությունը, շիտակությունն ու հավատարմությունը:

-Կարելի՞ է հավատալ լրատվամիջոցների այն հրապարակումներին, թե Ձեր և ՀՀ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի միջև ինչ-որ մրցակցություն կամ նույնիսկ հակադրություն կա:

-Բացարձակ անհիմն ու անհեթեթ խոսակցություններ են, նույնիսկ ծիծաղելի, որի դեպքում մեկնաբանությունները ավելորդ են դառնում: Վարչապետի հետ մենք մի թիմում ենք, հատկապես բարձր եմ գնահատում նրա պրո‎ֆեսիոնալիզմը և անմիջականությունը: Իհարկե, բացառված չէ, որ մեր դիքորոշումների միջև որոշ դեպքերում հակասություններ լինեն, բայց դրանք կարող են լինել ոչ թե ռազմավարական, այլ միմիայն նույն նպատակին միտված մարտավարական հարցերում: Ի վերջո, չէ՞ որ տարամիտվող կարծիքների համադրմամբ է ծնվում ճշմարտությունը, իսկ դրական բանավեճը մեզանում, փառք Աստծո, արդյունավետ է ստացվում:

-Ինչո՞ւ ոչ թե մայրաքաղաքում, այլ Արտաշատում եք ապրում, չէ՞ որ  հիմա, թերևս առավել, քան նախկինում, շատերն են ձգտում բնակություն հաստատել Երևանում:

-Իսկ ինչո՞ւ գամ մայրաքաղաք, երբ հայրենի մարզում ինձ հրաշալի եմ զգում: Ես ապրում եմ իմ հարազատ միջավայրում, որին տասնամյակներ շարունակ ընտելացել եմ: Կենցաղային անհրաժեշտ հարմարություններն այնտեղ էլ ունեմ, ճանապարհն էլ երկար չէ, աշխատանքի հասնելու և վերադառնալու առումով առանձնապես չեմ նեղվում: Այնուամենայնիվ, որոշ ժամանակ խնայելու առումով թերևս արդեն տեղափոխված կլինեի, եթե չհամարեի, որ ղեկավարի անձնական օրինակը շատ կարևոր է: Մենք այսօր կոչ ենք անում գերբնակեցված մայրաքաղաքը բեռնաթափել, մեղմել այն հսկայական տարբերությունը, որ կա Երևանի ու մարզերի միջև: Որ երկրում էլ լիներ, եթե մայրաքաղաքում տվյալ պետության բնակչության մոտ կեսն ապրեր, կասեի, որ նորմալ վիճակ չէ: Ի՞նչ կստացվի, եթե մարզերում ապրողները բոլորը տեղափոխվեն Երևան, գոնե նրանք, ովքեր մնալու հնարավորություն ունեն, պետք է մնան իրենց ծննդավայրում:

- Պարո՛ն Աբրահամյան, Դուք երջանի՞կ մարդ եք:

- Իհա՛րկե, երջանիկ եմ: Ես հայ մարդ եմ, ով  ապրում է իր անկախ Հայրենիքում,  շրջապատված է  ընկերներով ու հպարտանում է իր ընտանիքով ու իր թոռներով: Ես միշտ էլ համարել եմ, որ երջանիկ է այն մարդը, ով կարողանում է տեսնել երջանկությունը: Հենց միայն իմ թոռնիկի ժպիտի մեջ մի ամբողջ կյանք կա. երջանկությունը   ունեցածը արժևորել կարողանալու մեջ է: 

-Տհաճ հարցերից խուսափու՞մ եք:

-Իհարկե, չեմ խուսափում: Հարցերը շրջանցելը դրանց լուծելու ճիշտ ճանապարհը չէ:  Շրջանցված հարցերն ավելի մեծ խնդիրներ են հարուցում:

-Այդ դեպքում հարցս այսպիսն է. ի թիվս այլ զարգացումների 2008 թվա¬կանը առանձնացավ նրանով, որ աննա¬խադեպ քանակությամբ ցեխ շպրտվեց քաղաքական գործիչների վրա: Վիրավորական ար¬տա¬հայ-տությունների մի ստվար զանգված էլ հասցեագրվեց հենց Ձեր անձին: Դուք կարծես չեք պա¬տասխանում, ինչու՞:

- Իսկ ի՞նչ իմաստ ունի: Հայաստանը փոքր երկիր է, բոլորն իրար ճանաչում են ու լավ գիտեն` ով ով է: Նման դեպքերում մարդիկ շատ հաճախ իրենք իրենց են գնահատական տալիս: Ես ավելորդ եմ համարում պատասխանել այն հրապարակումներին, որտեղ ակնհայտ է պատվիրվածության ձեռագիրը:  Ի վերջո` մեր ու մեր գործերի գնահատականը տալիս է ժամանակը:

-Ի՞նչ կմաղթեք մեր ընթերցողին 2009 թվականին:

-Նախ և առաջ, որ հավատարիմ մնա ձեր ամսագրին, ապա` հաջողություն ու երջանկություն: