Հրաչյա Պողոսյան

2016-02-19 09:57

Բարեգործության հրաշակերպ էությունը

«Դե Ֆակտո» N116 (2016թ.)

Մեծագույն և եզակի երջանկություն է, երբ Աստծո հետ վերգիտակցական հաղորդակցության արդյունքում մարդը գիտակցում է, թե որն է իր առաքելությունը Երկրի վրա և Աստծո օրհնությամբ իրականացնում է այն: Նրա կյանքն այդուհետ ուղղվում է դեպի տիեզերական հավերժության լուսավոր ճանապարհը` լի բարությամբ, անձնվիրությամբ և աստվածահաճո գործերով: Նման վառ անհատականություն է հայ և ռուս ժողովուրդների բարերար, պահեստազորի մայոր, ԱՊՀ Միջխորհրդարանական վեհաժողովի գլխավոր քարտուղարի տեղակալի խորհրդական Հրաչյա Պողոսյանը, ում ջանքերով ստեղծվել են 50 և ավելի մշակույթի, հոգևոր և պատմական նշանակության կառույցներ և հուշակոթողներ: Դրանց միջոցով նա նյութականացրել է իր արժեհամակարգում կարևոր տեղ զբաղեցնող, մեր պատմական անցյալի էջերը հավերժացնող անձանց հիշատակը, որը հոգու կանչ է նրա համար: Եվ իր բոլոր նախաձեռնություններն իրականացրել է միայնակ, առանց որևէ աջակցության, իր ֆինասնական հնարավորություններով:
Նրա վեհ և անձնուրաց աշխատանքի համար նրան շնորհվել են բազմաթիվ պարգևներ՝ Հայ Առաքելական եկեղեցու «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ» շքանշանի ասպետ, Ռուս ուղղափառ եկեղեցու «Փառք ու Պատիվ» 3-րդ աստիճանի շքանշան, Ալեքսանդր Նևսկու երկրորդ կարգի շքանշան, Հայաստանի անկախության օրվա կապակցությամբ ՀՀ նախագահի կողմից նրան շնորհվեց պետական բարձրագույն պարգև՝ «Մովսես Խորենացի» մեդալ, Ռուս ուղղափառ եկեղեցու մի շարք պատվավոր մեդալներ, Ռուսաստանի Դաշնության և Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության նախարարությունների մի շարք մեդալներ, Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության, մշակույթի, սպորտի և երիտասարդության նախարարությունների բարձրագույն ոսկե մեդալներ, իսկ սփյուռքի նախարարից «Պողոս Նուբար» մեդալ։ Ինչպես նաև հայ-ռուսական հարաբերությունների զարգացման գործում ունեցած ներդրման համար ՀՀ-ում ՌԴ արտակարգ և լիազոր դեսպան Իվան Վոլինիկինի ձեռքով պարգևատրվել է ՌԴ արտաքին գործերի նախարարության «Փոխգործակցության համար» կրծքանշանով: 
Հրաչյա Պողոսյանի մեկենասությամբ հրապարակվել են բազմաթիվ գրքեր, որոնք առանձնանում են իրենց ռազմական թեմաներով: Դրանցից առանձնահատուկ է Սանկտ-Պետերբուրգի ծագումով հայ մարշալների, ծովակալների, գեներալների մասին ծավալուն ժողովածուն: Այն կենսագրական տեղեկատու է, որը ներկայացնում է պետերբուրգցի ծագումով հայ 600 ռազմական գործիչներին:

Ներկայացնում ենք Հրաչյա Պողոսյանի հետ մեր հարցազրույցը, որի միջոցով փորձել ենք բացահայտել նրա երկրային առաքելության հոգևոր ուղին:

-Պարո՛ն Պողոսյան, Դուք կյանքի հետաքրքիր պատմություն ունեք, որը լի է աստվածահաճո գործերով, կխնդրեմ ներկայացնեք` ի՞նչ ճանապարհ եք անցել, որո՞նք են եղել այն ամենափոքր հաջողությունները, որոնք վերաճել են մեծ ձեռքբերումների:

-Ինձ համար բոլոր հաջողություններն էլ մեծ ձեռքբերումներ են, որոնց հասնելու համար ես մեծ ջանքեր եմ գործադրել: Դրանք գեղեցկացրել և հարստացրել են իմ կյանքը նոր իմաստներով ու արժեքներով, որոնցով ուրախանում և հպարտանում եմ: Սակայն պետք է շեշտեմ նաև, որ իմ հաջողությունների գրավականը իմ ընտանիքն է, հարազատներս, ընկերներս, մարդկային ազնիվ ու ջերմ փոխհարաբերությունները, Հայ առաքելական և Ռուս ուղղափառ եկեղեցիների հոգևորականների հետ շփումները, Հայրենական մեծ պատերազմի վետերանների և պաշարված Լենինգրադի բնակիչների բարեմաղթանքները: Առանց նրանց հոգևոր աջակցության, հասկացողության և գնահատականի` առավել դժվար կլիներ անցնել իմ ճանապարհը:

 

-Ինչպե՞ս հայտնվեցիք Սանկտ Պետերբուրգում, ի՞նչ գործունեություն էիք ծավալում այնտեղ:

-Սանկտ Պետերբուրգն իմ կյանքում կարևոր տեղ ունեցավ ճակատագրի բերումով, կյանքի ուղին ինձ տարավ այնտեղ: 
Նշեմ, որ ծնվել եմ Արմավիրում (Հոկտեմբերյանում), մանկությունս և պատանեկությունս անցել է Արագածոտնի մարզի Ագարակ գյուղում, որն ինձ համար ամենահոգեհարազատ վայրն է: 1988 թվականին ավարտել եմ Երևանի զրահատանկային զորքերի գլխավոր մարշալ Հ. Բաբաջանյանի անվան հատուկ ռազմական դպրոցը: 1992 թվականին ավարտել եմ ՌԴ Չելյաբինսկի ավտոմոբիլային ինժեներական բարձրագույն ռազմական ուսումնարանը: Լեյտենանտի կոչում ստանալուց հետո զինվորական ծառայության եմ անցել Լենինգրադի մարզում: 1999 թվականին կազմհաստիքային միջոցառումներով զորացրվել եմ պահեստազոր: Պահեստազորից դուրս գալուց հետո զբաղվել եմ բիզնեսով: Այսօր կարոտով եմ հիշում ծառայության տարիները, բարձր եմ գնահատում ընկերներիս հետ ջերմ հարաբերությունները, որ ձևավորվել են այդ տարիներին և շարունակվում են մինչև այսօր: 
Առաջին սեփական նախաձեռնությունը բիզնես ոլորտում հայկական խոհանոցի հետ է կապված եղել: Ռուսաստանում տարածված կարծիք կար, որ հայկական խոհանոցի ոչ բոլոր կերակրատեսակներն են համեղ ստացվում այնտեղ, մասնավորապես` հայկական քյուֆթան: Ես փորձեցի հակառակն ապացուցել և ստացվեց: Մեր ազգային կերակրատեսակը ներկայացրեցի միջազգային մրցույթում և շահեցի ոսկե մեդալ: Դա իմ առաջին քայլն էր բիզնես ոլորտում, որի միջոցով հասկացա` եթե գործի մեջ սեր և նվիրում ես ներդնում, անպայման հաջողության ես հասնում: 
Հաջորդ ոլորտը շինարարությունն էր, որում ներգրավվեցի` իրականացնելով համատեղ ծրագրեր ՌԴ պաշտպանության նախարարության հետ, մասնավորապես` 2006 թվականից աշխատում եմ որպես «РосВоенСтрой» ընկերության հասարակայնության հետ կապերի գծով տնօրեն: 
2013 թվականից նշանակվել եմ ԱՊՀ Միջխորհրդարանական վեհաժողովի գլխավոր քարտուղարի տեղակալի խորհրդական:

Ինձ վրա շատ վառ տպավորություն են թողել մեր պատմական անցյալի իրադարձությունները, անարդարությունները, հերոսական էջերը, որոնց հանդեպ իմ հարգանքն ու խոնարհումն արտահայտելու պահանջ եմ մշտապես ունեցել, դա իմ ամենակարևոր առաքելությունն եմ համարում կյանքում, որն իրականացրել եմ իմ հեղինակած կառույցների միջոցով:

 

-Ձեր կատարած բարեգործական առաջին նախաձեռնությունը հայրենի գյուղում էր, ինչպե՞ս այն հղացաք և սկսեցիք բարեգործությունների իրականացման ուղին, ի՞նչ է բարեգործությունը Ձեզ համար:

-Մարդու էությունը գալիս է իր մանկությունից, այդ ժամանակահատվածի տպավորություններն ու հիշողությունները խորը հետք են թողնում և արտացոլվում հետագա կյանքում: Բարությունը, բարին արարելը, կարիքավոր մարդկանց օգնելը, մեծերին հարգելը, պատմական արժեքների նկատմամբ սեր և հարգանք տածելը ընտանիքի հոգեբանա-մշակութային մթնոլորտի միջոցով անգիտակցաբար փոխանցվում են մեզ, որոնք առավել հասուն տարիքում գիտակցական դրսևորում են ունենում` արտացոլվելով մեր գործունեության մեջ: Ես շատ վառ հիշողություններ ու տպավորություններ ունեմ իմ մանկության տարիներից, որոնց գումարվել է նաև խորհրդային դաստիարակությունը: 
Երբ ուսանող էի, և Ագարակ գյուղից երթուղայինով գնում էի Երևան, մեր գյուղի մյուս երիտասարդների հետ միասին մրսում էի անձրևի, քամու և ձյան տակ երթուղայինին սպասելիս: Ես որոշել էի, անպայման, հնարավորության դեպքում կանգառ կառուցել, որպեսզի ինձ նման մյուս երիտասարդները չսառչեն, լինի ծածկ, որի տակ հնարավոր կլինի պաշտպանվել ձյունից, անձրևից և քամուց: Եվ ահա առաջին հնարավորության դեպքում ես կառուցեցի այդ կանգառը, որը դարձավ իմ առաջին բարեգործական նախաձեռնությունը: 
Ինձ վրա շատ վառ տպավորություն են թողել նաև մեր պատմական անցյալի իրադարձությունները, անարդարությունները, հերոսական էջերը, որոնց հանդեպ իմ հարգանքն ու խոնարհումն արտահայտելու պահանջ եմ մշտապես ունեցել, դա իմ ամենակարևոր առաքելությունն եմ համարում կյանքում, որն իրականացրել եմ իմ հեղինակած կառույցների միջոցով:

-Պարո՛ն Պողոսյան, ուսումնասիրելով Ձեր կյանքի պատմությունը և տեսնելով Ձեր լայնամասշտաբ գործունեությունը` խորին զարմանք ապրեցի, թե ինչպես եք հասցրել այդքանը` 50 և ավելի մշակութային, հոգևոր ու պատմական նշանակության կառույցներ և հուշակոթողներ, միակ եզրակացությունս այն է, որ Դուք առաքելություն ունեք կատարելու, որը լավագույնս դրսևորվում է Ձեր բարեգործական նախաձեռնություններում: Կխնդրեմ` պատմեք` ո՞րն է Ձեր ոգեշնչման աղբյուրը, ինչպե՞ս եք հասցրել այդքանը:

- Այդ թիվն ինձ էլ է երբեմն զարմացնում, քանի որ ես երբեք չեմ հաշվել դրանք կամ որոշակի թվաքանակով կառույցներ ստեղծելու ծրագիր կազմել, դրանցից յուրաքանչյուրն ունի իր պատմությունը ու կարևոր նշանակությունը, հոգևոր ուժն ու ներշնչանքը: Դրանք ուղղակի քարակերտ կառույցներ չեն, դրանցում մեծ սեր և հոգի կա, որոնք նյութականացված ձևով փոխանցվում են սերունդներին, որպեսզի նրանք էլ ինձ պես ներշնչվեն մեր պատմական անցյալով: Եվ հետաքրքիրն այն է, որ իմ ստեղծած կառույցները փոխկապակցված են միմյանց հետ, մեկի ստեղծումը առաջացրել է մյուսի կառուցման անհրաժեշտությունը և այդպես սկսվել է նրանց պատմության մեծ շղթան: Երբեմն մի կառույցի նախագիծ իրականացնելու համար կարիք է եղել մի քանիսը ստեղծել, որպեսզի գլխավոր նախագծի իրականացման բարոյական և հոգևոր նշանակությունն առավել իմաստավորված լինի: Այսինքն` ոչինչ ինքնանպատակ չի արվել, ես իմ կյանքի պատմությունը կերտել եմ իմ հայ ժողովրդի կյանքի պատմության խորքերը ուսումնասիրելով և հարգանքի տուրք մատուցելով: Օրինակ` երբ մշակում էին Սանկտ Պետերբուրգի հայկական համայնքի 300-ամյակի միջոցառումների նախագիծը, հաշվի առնելով Պետրոս Առաջինի մեծ ներդրումը հայ և ռուս ժողովրդների եղբայրական հարաբերությունների սկզբունքում, ես առաջարկել էի ստեղծել Պետրոս Առաջինի հուշարձան, սակայն քննարկման ժամանակ ինձ բացատրեցին, որ առանց մեզ էլ այդ պատմական Մեծ գործչի հիշատակին արձաններ կառուցելու համար հերթեր են գոյացել։ Ու 2012 թվականին «Մեծ Հայրենական պատերազմում զոհվածների հիշատակելու մշտական հանձնաժողովի նախագահ» Վիկտոր Կունտարևը պատմեց Կիրովսկում գտնվող Պետրոս Առաջինի մի հուշահամալիրի մասին, որը համարվել է XIX դարի զբոսաշրջային ամենագեղեցիկ վայրերից մեկը, և քանդվել է Հայրենական Մեծ պատերազմի տարիներին։ Որոշեցի վերականգնել այն ի նշան շնորհակալության այն բարյացակամ վերաբերմունքի, որ Պետրոս Առաջինը ունեցել է հայերի նկատմամբ: Սակայն մինչև այդ, փնտրեցի, ուսումնասիրեցի բոլոր արխիվային նյութերը և գտա որտեղ են հուղարկավորված 1845թ., Պետրոս Առաջինի հիշատակին «Կարմիր սոճիներ» կոչվող վայրում հուշարձանի հեղինակները` Սպիրիդոնով քարտաշ եղբայրները: Ես նախաձեռնեցի նրանց շիրմաքարերի վերանորոգման աշխատանքների իրականացումը` հարգանքի տուրք մատուցելով նրանց և բարոյական իրավունք վաստակելով իրենց կառուցած հուշարձանը վերականգնելու: Կարծում եմ` վերականգնելով հուշարձանները` վերականգնում ենք նաև պատմությունը, որը ժողովուրդը միշտ պետք է հիշի, քանի որ դա ազգային ինքնագիտակցության ամրապնդման և զարգացման կարևոր գրավականներից մեկն է: 
Ինչ վերաբերվում է ներշնչանքի աղբյուրին, ապա պետք է նշեմ, որ եթե մարդը իր հայրենիքին, քաղաքին կամ գյուղին վերաբերվում է այնպես, ինչպես իր տանը, ապա շատ լավ զգում է, թե ինչի կարիք կա այնտեղ և ոգևորվում է այն գաղափարով, որ կարող է այն բավարարել: Երբ ես լսում եմ, թե ինչպիսի գնահատականներ են հնչում իմ կատարած գործերի վերաբերյալ, զգում եմ, որ այն հոգևոր մղումը, որ ես ունեմ, և որի ծնունդն են իմ կառուցած բոլոր հուշարձանները, միայն իմ հոգու պահանջը չեն, այլ բազում մարդկանց, որոնք չեն կարողացել իրականություն դարձնել իրենց գաղափարները: Այն հայացքները, արտասվալից աչքերը, որ ես տեսնում եմ հուշարձանների բացման արարողությունների ժամանակ, այդ ամենի հավաստիքն են: Դա նույնպես ինձ համար ոգեշնչման աղբյուր է:
Ես երջանիկ եմ, որ կարողանում եմ օգտակար լինել վետերաններին և պաշարված Լենինգրադի բնակիչներին` զգալով իմ հանդեպ նրանց սերն ու հարգանքը:

 

-Ձեր բարեգործական նախաձեռնություններում մեծ տեղ են զբաղեցնում Հայրենական մեծ պատերազմի հերոսների հիշատակին նվիրված հուշարձանները, խաչքարերը: Պատմական այդ ժամանակահատվածը ի՞նչ կարևորություն ունի Ձեզ համար, որը հիմք հանդիսացավ նման լայնածավալ գործունեության:

-Իմ երկու պապերից մեկը Հայրենական մեծ պատերազմում զոհվել է, իսկ մյուսը` ծանր վիրավորվել: Ես իմ մայրական տատիկին ժպտալուց չեմ տեսել, մանուկ հասակում ինձ անգամ թվում էր, որ նրան չեմ սիրում, սակայն առավել հասուն տարիքում հասկացա, թե ինչու էր նա այդպիսին: Պապս գնացել էր պատերազմ և չէր վերադարձել, գնալուց առաջ տատիիս խնդրել էր, որ իրենց դեռևս չծնված երեխային Ազատ անունով կնքի` իբրև ազատության խորհրդանիշ: Տատս իր ուսերին էր վերցրել ողջ ընտանիքի հոգսը` և՛ հայր էր, և՛ մայր, և՛ պապիկ, և՛ տատիկ, ու թուլանալու, քնքշանքներին տրվելու երջանկություն չէր կարող իրեն թույլ տալ: Նրան հաջողվել էր իր բոլոր երեխաներին պահել, մեծացնել, դաստիարակել, կրթության տալ, ինչը հեշտ չէր միայնակ կնոջ համար: Ինձ համար նա իսկական հայ կնոջ կերպար է: 
Երբ լսում եմ «День победы» («Հաղթանակի օրը») երգը, իմ պապերի պատմությունն եմ հիշում: Մեր ընտանիքում միշտ նշվել է հաղթանակի օրը` որպես հաղթանակի և սգո օր: Ամեն հուշարձանի, խաչքարի բացման արարողությանը ես հրավիրում եմ մայրիկիս և ասում` իմացիր, թե քո հոր մասունքները նույնպես ամփոփված այս հուշարձանում: Եվ կարծում եմ, որ միայն մայրս չի այդպես մտածում, այլ Հայրենական Մեծ պատերազմի ժամանակ հերոսական պայքար մղած խորհրդային ժողովրդների հետնորդները, որոնք իրենց պապերի սխրանքն են տեսնում դրանցում: Հայրենական մեծ պատերազմի հերոսներին նվիրված իմ հովանավորությամբ նաև հրատարակվել են բազմաթիվ գրքեր և նկարահանվել ֆիլմեր:

Ես երջանիկ եմ, որ կարողանում եմ օգտակար լինել վետերաններին և պաշարված Լենինգրադի բնակիչներին` զգալով իմ հանդեպ նրանց սերն ու հարգանքը: Նրանց հետ շփվելով և լսելով իրենց պատմությունները միայն կարելի է պատկերացնել, թե ինչերի միջով են անցել նրանք:

-Ձեր գործունեության աշխարհագրությունը բավականին ընդգրկուն է` Հայաստան, Ռուսաստան, Վրաստան, Բելառուս, Մոնղոլիա: Ո՞ր հուշակոթողները կառանձնացնեք այդ երկրներում, ինչպիսի՞ ընդունելության և գնահատականի եք արժանացել հատկապես օտար ժողովուրդների կողմից:

-Ի թիվս Ձեր նշած երկրների` ես ևս բարեգործական ծրագրեր եմ իրականացնում նաև Էստոնիայում ու Սլովակիայում, և բոլոր երկրներում էլ արժանացել եմ բարձր գնահատականի և ընդունելության: Օրինակ` Բելոռուսիայում մեզ երեխաները դիմավորեցին հայերեն, ռուսերեն և բելառուսերեն ողջույնի խոսքերով` հարգելով իմ հայկական ծագումը, ռուս ժողովրդի հետ բարեկամությունը և իրենց երկրում բարեգործական ծրագիր իրականացնելու նախաձեռնությունը: Ես կարծում եմ` լավ վերաբերմունքի արժանանալուց թանկ բան չկա կյանքում, անկեղծ ասված լավ, բարի խոսքը անգին գանձ է և ներշնչանքի մեծ աղբյուր: 
Վերը նշված երկրների կողմից ստացել եմ բազում շնորհակալագրեր և պարգևատրումներ: 
Շատ եմ կարևորում Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված Վրաստանում տեղադրված խաչքարը, որը բարձր գնահատականի արժանացավ Վրաստանում հայկական թեմի առաջնորդ Վազգեն արքեպիսկոպոս Միրզախանյանի, տեղի վրաց և հայ ժողովրդի կողմից, և նա ոգեշնչեց ինձ ևս մի շարք հուշակոթողներ տեղադրելու: Այն Մեծ եղեռնին նվիրված առաջին հուշարձանն է Վրաստանում, որը նաև ճանաչողական նշանակություն ունի բոլոր զբոսաշրջիկների համար, ովքեր այցելում են Թբիլիսիի Սուրբ Էջմիածին եկեղեցի:

-Պարո՛ն Պողոսյան, Դուք մեծ քայլ եք կատարել հատկապես հայ և ռուս ժողովուրդների բարեկամության, հոգևոր-մշակութային կապի ամրապնդման գործում, ինչն արժանի է բարձր գնահատականի: Դուք ինքներդ զգացե՞լ եք այդ ազդեցությունը:

-Իհարկե, զգացել եմ, հատկապես, երբ Ռուսաստանում ինձ մոտեցել են մարդիկ և պատմել, որ հայկական ծագում ունեն, որ իրենց պապերը հայեր են եղել: Շատ հուզիչ զրույցներ եմ ունեցել նրանց հետ: Յուրաքանչյուր հուշարձանի բացման արարողությանը նկատել եմ նրանց հուզված դեմքերը, հարգալից վերաբերմունքը դեպի հայ ժողովուրդը: Նույնը ես զգացել եմ Հայաստանում ռուս ժողովրդի նկատմամբ, լսել պատմություններ երկու ժողովուրդների եղբայրական հարաբերությունների մասին: 
Ես Կիրովսկի շրջանի Պատվավոր քաղաքացի եմ, որտեղ կառուցվել են վեց և ավելի հուշակոթողներ: Պետք է ուրախությամբ նշեմ, որ այսօր Կիրովսկի շրջանը հայ ազգի բոլոր ներկայացուցիչներին վերաբերում է որպես հարազատ եղբայրների, և Կիրովսկ քաղաքում ծածանվում է Հայաստանի դրոշը:

Կյանքը հետաքրքիր է նրանով, որ ոչ միշտ է ընթանում մեր ծրագրերի համաձայն, լինում են դեպքեր, երբ իրավիճակն է որոշիչ դառնում: Ամեն ինչ սկսվեց «Արարատ 73»-ի ֆուտբոլիստ Արմեն Սարգսյանի կնոջ նամակից…

 

-Դուք մեծ միջոցառում եք կազմակերպել «Արարատ 73» թիմի 40-ամյակին նվիրված, ինչպես նաև հուշարձան եք կառուցել Ձեր հայրենի Ագարակ գյուղում: Ինչպե՞ս պատահեց, որ նման նախաձեռնություն հղացաք և ինչպիսի՞ն է Ձեր գնահատականը «Արարատ 73»-ի սպորտային նվաճումների հետ կապված:

-Կյանքը հետաքրքիր է նրանով, որ ոչ միշտ է ընթանում մեր ծրագրերի համաձայն, լինում են դեպքեր, երբ իրավիճակն է որոշիչ դառնում: Ամեն ինչ սկսվեց «Արարատ 73»-ի ֆուտբոլիստ Արմեն Սարգսյանի կնոջ նամակից, որի նկատմամբ ես սկզբում այլ վերաբերմունք դրսևորեցի, ինձ թվաց նամակի բովանդակությունն այնքան էլ իմ անելիքը չէ, սակայն ժամանակի ընթացքում հասկացա, որ պատահական ոչինչ չի լինում, և եթե ես եմ ստացել այն, ուրեմն` դա իմ առաքելությունն է: Այդպես` իմ առաջին քայլը եղավ իմ հայրենի Ագարակ գյուղում «Արարատ 73»-ի 40-ամյակին նվիրված հուշարձանի կառուցումը: 
«Արարատ 73»-ը լեգենդար թիմ է, որի անդամները իսկական հերոսներ են և կարևոր դեր և նշանակություն ունեն հայկական ֆուտբոլի զարգացման պատմության մեջ: Ուրախ եմ, որ ծանոթացա թիմի բոլոր անդամների հետ, բացի Արկադի Անդրեասյանից, ով այդ ժամանակ վատառողջ էր, և այդպես էլ ինձ բախտ չվիճակվեց անձամբ ծանոթանալ նրա հետ: Հեռախոսով զրուցեցի Նիկիտա Սիմոնյանի հետ, ով խոստացավ Հայաստան այցելելու դեպքում հավաքել հավաքականի բոլոր անդամներին և այցելել հուշարձանին: 
Հուշարձանի հետ կապված ես կարծիքներ լսեցի, որ շատ լավ կլիներ այն կառուցվեր մայրաքաղաքում, սակայն ես հակառակ տեսակետն ունեմ, որ մենք պետք է կարևորենք մեր գյուղերը, որպեսզի նրանք զարգանան և ապրեն ակտիվ մշակութային առօրյայով: Կուզենայի, որ այդ հուշարձանը դառնար թիմի հաղթանակների խորհրդանիշ, և մեր բոլոր ֆուտբոլային հաղթանակները նշվեին այնտեղ` ի հարգանք լեգենդար թիմի: Ես վստահ եմ` այսօր էլ շատ ֆուտբոլիստներ փորձում են նմանակել թիմի առաջատար ֆուտբոլիստներին: 
Ես ուրախ եմ, որ -«Արարատ 73»-ին նվիրված հուշարձան կառուցելու ծրագիր կա նաև Երևանում: Շատ լավ նախաձեռնություն է, քանի որ նման հաղթանակներին նվիրված մեկ հուշարձանը շատ քիչ է, պետք չէ մեկով բավարարվել, որպեսզի ապագա սերունդները տեսնեն և ոգևորվեն մեր հաղթանակներով, քանի որ հերոսությունը երբեք չի մահանում, այն անմահ է: 
Իմ կողմից կազմակերպվեց նաև «Արարատ 73»-ի 40-ամյակին նվիրված երեկո, որն ընթացավ ամենաբարձր մակարդակով: Բացի այդ երեկոյից, նաև մեծ շուքով անցկացվեց ՀՀ կառավարության կողմից կազմակերպված մեծ միջոցառում` ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի մասնակցությամբ:

-«Արարատ 73» թիմի ֆուտբոլիստ Արմեն Սարգսյանի հետ կապված հետաքրքիր պատմություն կա, որը Աստծո անքննելի գործերի և հրաշքների վառ ապացույցն է, ինչպես նաև Ձեր հոգևոր առաքելության կատարման կարևոր դրվագներից, կխնդրեմ պատմեք այդ պատմությունը և ներկայացնեք Ձեր զգացողությունները, իմաստավորումը:

-Հավատը բարձրագույն արժեք է, վերգիտակցական հասկացություն, որն ապրում է մեր մեջ, ապրեցնում մեզ և հրաշքներ գործում: Եվ երբ հավատին միանում են հույսն ու սերը, ամբողջանում է մարդկային գոյը պահպանող հասկացությունների շղթան: Իսկապես` հույսը, հավատը և սերն են մեր հոգևոր հենասյուները:

Արմեն Սարգսյանի հետ կապված պատմության հիման վրա ֆիլմ է նկարահանվել, որը տեղադրված է իմ պաշտոնական կայքէջում և կոչվում է «Մի նամակի պատմություն կամ հավատի առեղծվածը»: Այն ցուցադրվել է Սանկտ Պետերբուրգում և արժանացել հավանության և բաձր գնահատականի, VIII-րդ Քրիստոնեական ֆիլմի փառատոնի մրցանակակիր է:
Արմեն Սարգսյանի կինն իր նամակում պատմում է, որ ամուսինը ծանր հիվանդ է, և որ ինքը հավատացած է` եթե ես իրականացնեմ իր խնդրանքը, ապա Արմեն Սարգսյանը կառողջանա: Նրա խնդրանքն էր վերականգնել Ախալցխայի Ծուռխութ գյուղի մոտակայքում գտնվող հայկական Սուրբ Աստվածամայր մատուռը, որը հայտնի է իր հրաշագործություններով և դարեր շարունակ եղել է հավատացյալների ուխտատեղի: Արմեն Սարգսյանի կինն այդ մատուռի հետ կապված իր պատմությունն ուներ, որը վերաբերում էր իր տատիկի առողջության վերականգնմանը, և մեկ անգամ արդեն համոզվել էր, որ մատուռն իսկապես մեծ զորություն ունի. նրա տատիկը առողջացել էր, նա վստահ էր, որ Արմեն Սարգսյանն էլ կհաղթահարի այդ դաժան հիվանդությունը: 
Ես գիտեի, որ այդ խնդրանքի իրականացման ճանապարհը դժվարին է լինելու, քանի որ մատուռը գտնվում է Վրաստանի տարածքում և համարվում է այդ երկրի սեփականությունը, որևէ նման նախաձեռնություն իրականացնելու համար պետք էր թույլտվություն ունենալ: Այդ առիթով ես մեկնեցի Վրաստան` Ախալցխայում վրաց ուղղափառ եկեղեցու եպիսկոպոս Թեոդորի հետ հանդիպման: Նա շատ լավ ընդունեց ինձ, լսեց պատմությունս, սակայն եպիսկոպոսը բացատրեց, որ մեծ դժվարությունն է հանդիսանում այն հանգամանքը, որ այդ մատուռը վրացիները համարում են վրացական, ես նրան առաջարկեցի իրականացնել մատուռի գոնե ամրացման աշխատանքներ և տեղադրել հայկական խաչքար, որի կողքին կարող է լինել նաև վրացականը, որպեսզի որևէ խնդիր չառաջանա: Նա ասաց, որ դրա կարիքը չկա, սակայն մենք պետք է պատրաստ լինեք, որ լուրեր կտարածվեն, թե հայերը վերականգնում են վրացական եկեղեցիները: Մենք պարզեցինք, որ վերջին 15-20 տարիների ընթացքում մատուռ են այցելում հայերը և վրացիները, իսկ դրանից առաջ` միայն հայերը, և շատ դժվար կլիներ վրացիներին համոզել, որ մատուռը հայկական է: Երբ ես գնացի այդ վայրը և տեսա մատուռը, համոզվեցի, որ այն իսկապես հայկական է, որի մեջտեղում հայկական խաչքար է տեղադրված: Բայց այնտեղ ինձ ևս զգուշացրեցին, որ պետք է զգույշ լինել որևէ քայլ կատարելուց առաջ: 
Ես շատ վատ զգացի, որ չեմ կարողանում իրականացնել Արմեն Սարգսյանի կնոջ խնդրանքը և այդ ժամանակ ինձ Տ. Գևորգ եպիսկոպոս Սարոյանը պատմեց, որ Տ. Արտակ եպիսկոպոս Տիգրանյանը ուզում է ինձ առաջարկել խաչքար տեղադրել Խոր Վիրապի եկեղեցու տարածքում, քանի որ ես վաստակել եմ այդ իրավունքը` արժանանալով «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ» շքանշանին: Իմ ուրախությանը չափ չկար, որ կարող եմ խաչքար տեղադրել` Գրիգոր Լուսավորիչին նվիրված, այն ժամանակահատվածում, երբ մեր ֆուտբոլիստները ժամանելու են Հայաստան: Ես այդ ժամանակ հասկացա, որ մեր առջև նոր ճանապարհ է բացվել: Ես կարծես դրանով ուզում էի հանգստացնել Արմեն Սարգսյանին, որ չստացվեց այնտեղ, կստացվի այստեղ` կրկին սուրբ վայրում: 
Դրանից հետո խաչքար-աղբյուր տեղադրեցինք նաև իմ հայրենի Ագարակ գյուղում: Այնուհետև հաջողվեց Ախալցխայի Սուրբ Սիոն եկեղեցու բակում խաչքար կանգնեցնել նվիրված Աստվածամորը` ի հարգանք խոնարհված մատուռի, որի այցելության ժամանակ Արմեն Սարգսյանը տեսիլք է տեսնում ` կապված այդ մատուռի հրաշագործության հետ: Շատերն են զարմացած, և բուժող բժիշկն Ամերիկայում պնդում է, որ իր պրակտիկայում սա եզակի դեպքերից է, որը չի բացատրվում գիտությամբ։
Ես ուրախ եմ, որ կարողացա օգնել Արմեն Սարգսյանին, ով երկու տարի անց` այսօր, իրեն լավ է զգում, երախտապարտ եմ Մկրտիչ եպիսկոպոս Պռոշյանին, որի միջնորդությամբ Վեհափառ Հայրապետը ընդունեց ֆուտբոլի վետերաններին, և այդ հանդիպման ժամանակ տվեց իր օրհնությունն Արմեն Սարգսյանին։

 

Շնորհակալ եմ Աստծուն, որ ինձ հնարավորություն տվեց զգալու կյանքի գեղեցկությունը, մոտ լինել Աստծո լույսին, ինչպես նաև զգալ մարդու և Աստծո զորեղ կապը, ինչն ինձ համար մեծագույն ձեռքբերում է:

-Դուք հավատացյալ, աստվածահաճո անձնավորություն եք, ով Հայ Առաքելական եկեղեցու նվիրյալներից է: Ո՞րն էր Ձեր հոգևոր կապի դրսևորման պահանջի առաջին զգացողությունը, ինչպե՞ս սկսվեց և շարունակվեց այն:

-Ինչպես մեր պատմական անցյալի նկատմամբ սերն ու նվիրումը սկիզբ է առել իմ ընտանիքից, այնպես էլ հավատն առ Աստված: Պապս խորին հավատք ուներ դեպի Աստված. նա օրը սկսում էր աղոթքով, Աստծուն շնորհակալություն հայտնելով այն ամենի համար, ինչ ունի: Նա իր օրագրում գրում էր ամեն բան և յուրաքանչյուր երևույթ կապում Աստծո հետ, նաև իր փրկությունը Մեծ գաղթի ժամանակ, երբ ականատես է եղել իր մոր սպանությանը: Նրա շնորհիվ` փրկվել է իրենց համագյուղացիների մեծամասնությունը, ինչն իմ կողմից տեղադրված վեց հուշակոթողների ոգեշնչման առիթ է հանդիսացել: 
Այդ ժամանակ ես փոքր էի և չէի հասկանում նրան, ինչպես նաև Աստծո գոյությունը մեր մեջ և մեր շուրջ, սակայն տարիներ անց ես հասկացա, որ նրա հավատը մեծ հետք է թողել իմ մեջ և եկեղեցի կառուցելուց հետո այն խորապես ամրապնդվեց իմ հոգում:
Շատ կարևոր էր իմ կյանքում նաև հանդիպումը Տ. Գևորգ եպիսկոպոս Սարոյանի հետ: Ես շնորհակալ եմ նրան իմ հանդեպ դրսևորած ուշադրության և վերաբերմունքի համար: Այնքան կարևոր է հանդիպել մարդու, ում մոտ կբացես հոգիդ: Նրա հետ հոգևոր թեմաներով մեր զրույցները շատ կարևոր նշանակություն են ունեցել ինձ համար և ճանապարհ բացել դեպի հոգևոր աշխարհի հարստությունը: Նրա շնորհիվ` ես ծանոթացա Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի հետ, որից հետո իմ կյանքը լիովին փոխվեց, ինչի համար շնորհակալ եմ Վեհափառ Հայրապետին: 
Եկեղեցի կառուցելու առաջին գաղափարը իմ մեջ առաջացավ 2000-ականներին, երբ Լենինգրադի մարզում` Վոլխով գետի ափին, տեսա մի խոնարհված եկեղեցի: Իմ մեջ որոշում կայացրեցի հնարավորության դեպքում վերակառուցել այն: Անցավ որոշ ժամանակ, և ես ոգևորված գնացի այդ վայրը` նպատակս իրագործելու որոշմամբ, սակայն տեսա, որ եկեղեցին արդեն վերակառուցված է: Ուրախացա, որ եկեղեցին լքված չի մնացել, սակայն տխրեցի, որ նպատակս չհաջողվեց իրականացնել, պարտքի զգացողությունը ծանրացավ իմ մեջ և ես մտածեցի, որ Աստված կների, եթե Աստծո տուն կառուցեմ իմ հայրենի Ագարակ գյուղում, որտեղ գործող եկեղեցի չկար: Գյուղի տարածքում կան 5-րդ, 10-րդ դարի կիսավեր եկեղեցիներ, որոնք վերականգնել հնարավոր չէ: Եվ իմ նախաձեռնությամբ 2008 թվականին կառուցվեց եկեղեցի, որը կրում է Սուրբ Մարիամ Աստվածածնի անունը: Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին Երկրորդի ձեռնադրմամբ և Սրբալույս մեռոնով օծվեց եկեղեցին: Այդ օրվանից Ագարակ գյուղում զարգացավ հոգևոր կյանքը, և ագարակցիները հնարավորություն ունեցան առնչվելու Աստծո լույսին Աստծո տանը:
Շնորհակալ եմ Աստծուն, որ ինձ հնարավորություն տվեց զգալու կյանքի գեղեցկությունը, մոտ լինել Աստծո լույսին, ինչպես նաև զգալ մարդու և Աստծո զորեղ կապը, ինչը ինձ համար մեծագույն ձեռքբերում է:

 

Ես հայոց պատմության հանդեպ ինձ հանգիստ եմ զգում, որ նման սուրբ վայրում նման հուշարձաններ կառուցելու պատվի արժանացա: Ինձ թվում է այնտեղից ավելի շուտ կհասնեն մեր աղոթքներն առ Աստված` շնորհակալություն հայտնելով այն մարդկանց, ում շնորհիվ կայացել է մեր ազգը, պետությունը:

 

-Ձեր նախաձեռնությամբ` Էջմիածնի Մայր տաճարում երեք հուշակոթող-խաչքարեր դրվեցին` Հայրենական մեծ պատերազմի, 1988թ. Սպիտակի երկրաշարժի և արցախյան ազատամարտի հերոսներին նվիրված, ինչպես նաև տեղադրվեց Էջմիածնի Գևորգյան հոգևոր ճեմարանի 140-ամյակին նվիրված Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի և Սահակ Պարթևի հուշարձանը: Ինչպե՞ս հաջողվեց այդ նախագծերն իրականացնել, նման անչափ գնահատելի գործեր կատարելուց հետո ի՞նչ զգացողություններ եք ունենում:

-Մի անգամ ինձ հարցրեցին, թե Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում հուշարձանների տեղադրումը ի՞մ, թե՞ Վեհափառ Հայրապետի միտքն է, ես պատասխանեցի` ինչ կատարվում է Մայր տաճարում, վեհափառի նախաձեռնություններն են, և որևէ մեկը իրավասություն չունի այնտեղ սեփական ծրագիրն իրականացնելու: Ինձ համար մեծ օրհնություն էր, հոգու հանգստություն, ինչպես նաև հպարտություն քրիստոնեական այդ սուրբ վայրում պատմական մեծ իրադարձություններին և մեծերին նվիրված կառույցների ստեղծման ու կայացման գործում ներդրում ունենալը: Յուրաքանչյուր հուշարձան ու խաչքար կապված է հայ ժողովրդի մեծ կորուստների և հերոսությունների հետ. Հայրենական մեծ պատերազմի, Սպիտակի երկրաշարժի և Արցախյան հերոսամարտի ժամանակ մենք մեծ կորուստներ ենք ունեցել: Այսօր էլ այդ վտանգը դեռ չի անցել, մեր երկիրը պատերազմական վիճակում է, և յուրաքանչյուր ծնողի աղոթքն է առ Աստված, որ պատերազմ չլինի, և իր զավակները զինվորական ծառայությունն անցնեն խաղաղ պայմաններում:
Եթե խոսենք Մեսրոպ Մաշտոցի և Սահակ Պարթևի հուշարձանի մասին, ապա դրա իրականացումն ինձ համար երազանք էր: Վեհափառ Հայրապետը մեր առջև խիստ պահանջներ էր դրել, և ես քանդակագործների ու ճարտարապետների հետ միասին անհամբեր սպասում էի նրա հավանությանը: Երբ նա վերջապես հաստատեց նախագիծը և այն իրականություն դարձավ, ես մեծ ուրախություն ապրեցի, քանի որ երբեմն ինձ թվում էր, որ այդ հուշարձանը չի հաջողվի կառուցել: 
Երեք խաչքարերի և հուշարձանի բացման, oրհնության արարողություններին մասնակցում էին 32 եպիսկոպոսներ և արքեպիսկոպոսներ, այսինքն` Հայ Առաքելական եկեղեցու բոլոր բարձրաստիճան հոգևորականները: Օծելուց հետո Վեհափառ Հայրապետն իր խոսքում նշեց, որ իրեն բավարարված է զգում ու հետաքրքիր բան պատմեց, ինչը անչափ հուզեց ինձ.«Երբ մեր թափորը դուրս եկավ Մայր տաճարից, և մեր լուսապետը մեզ ուղղեց դեպի խաչքարերը, մի պահ ես զգացի, որ մեր ոտքերը անկախ մեզանից առաջն են գնում, դա Աստծո կամքն էր ու մեր լուսապետի հարգանքը դեպի բարերարը»: Ու երբ 32 եպիսկոպոսները մասնակցեցին խաչքարերի օծմանը, մի պահ հուզմունքը խեղդեց ինձ, և ես արցունքներ նկատեցի շատերի աչքերին: Այսինքն` շատերի ցանկությունն էր նման հարգանքի արժանացնելը մեր պատմական անցյալի էջերին: 
Ես հայոց պատմության հանդեպ ինձ հանգիստ եմ զգում, որ նման սուրբ վայրում նման հուշարձաններ կառուցելու պատվի արժանացա: Ինձ թվում է այնտեղից ավելի շուտ կհասնեն մեր աղոթքներն առ Աստված` շնորհակալություն հայտնելով այն մարդկանց, ում շնորհիվ կայացել է մեր ազգը, պետությունը: Ես իմ շնորհակալությունը հայտնում եմ նաև ծաղիկների միջոցով, որոնցով զարդարում եմ թե՛ իմ կառուցած հուշարձանները, թե՛ Վեհափառ Հայրապետների գերեզմանները, թե՛ եկեղեցիները: Կարծում եմ, եթե մարդը ծաղիկ չի նվիրում իր մորը և կնոջը, ապա չի կարող նվիրել եկեղեցուն, և եթե ծաղիկներով չի զարդարում իր հայրենիքի նվիրյալների շիրիմները, ապա չի կարող զարդարել իր հարազատների գերեզմանները: 
Ուզում եմ խորին շնորհակալություն հայտնել Վեհափառ Հայրապետին ինձ Մայր տաճարի տարածքում հուշարձաններ տեղադրելու հնարավորություն ընձեռելու համար, ինչպես նաև Տ. Գևորգ եպիսկոպոս Սարոյանին և բոլոր այն հոգևորականներին, ովքեր իմ կողքին են եղել: Շնորհակալություն եմ ուզում հայտնել նաև իմ եղբորը, բոլոր քանդակագործներին և ճարտարապետներին, ում հետ աշխատել եմ այդ նախագծերի իրականացման ընթացքում: 
-Ձեր նախաձեռնությունները, հոգևոր-մշակութային լինելով, նաև քաղաքական հարթության մեջ կարևոր դերակատարում ունեն, օրինակ, Վրաստանում Ձեր նախաձեռնությամբ տեղադրվեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված խաչքար: Որքանո՞վ է քաղաքականությունը հոգեհարազատ Ձեզ և արդյո՞ք եղել են քաղաքական արձագանքներ:
-Ես զբաղվում եմ այն գործով, որը հոգեհարազատ է ինձ, իսկ քաղաքականությունը դրանում տեղ չունի, երբեք չեմ մտածել այդ ոլորտում գործելու մասին և երևի թե պետք էլ չէ: Իսկ թե իմ գործունեությունը քաղաքական ինչպիսի նշանակություն և կարևորություն ունի, փաստում են հատկապես Հայաստանի բարձր պաշտոնյաների` ի դեմս նախագահ Սերժ Սարգսյանի, պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանի, սփյուռքի նախարար Հրանուշ Հակոբյանի, սպորտի և երիտասարդության նախարար Յուրի Վարդանյանի, գիտության և կրթության նախարար Արմեն Աշոտյանի ու մշակույթի նախարար Հասմիկ Պողոսյանի կողմից շնորհած պարգևները և հնչեցրած գնահատականները, որի համար ես երախտապարտ եմ իրենց: 
Ինչ վերաբերում է Վրաստանում հայկական Սուրբ Էջմիածին եկեղեցու բակում տեղադրված Հայոց ցեղասպանության անմեղ զոհերի հիշատակը հավերժացնող խաչքարին, ապա այն իսկապես կարևոր նշանակություն ունի` առաջինը լինելով Վրաստանում, և ես ուրախ եմ, որ այդ խաչքարն այնտեղ ապրող յուրաքանչյուր հայի համար մեծ հոգևոր արժեք է: Այդ խաչքարին անընդհատ ծաղիկներ են դրվում շատ պաշտոնյաների կողմից` հարգանքի տուրք մատուցելու հայ ժողովրդի պատմության դաժան օրերին: Վիրահայոց թեմի առաջնորդ Տ. Վազգեն եպիսկոպոս Միրզախանյանը պատմեց, որ նորապսակ երիտասարդները գալիս և ծաղիկներով զարդարում են խաչքարը, ինչը ինձ շատ հուզեց: Ես կրկին համոզվեցի, որ ճիշտ նախաձեռնություն եմ իրականացրել, որը միայն իմ հոգու պահանջը չէ, այլ շատերինը:

Յուրաքանչյուրիս մեջ է ապրում Աստված, նույնիսկ այն մարդկանց, ովքեր անհավատ են: Իմ կարծիքով` մենք այնքանով ենք Աստծուն մեր մեջ թողնում, որքանով ուզում ենք: Եվ որքան մեր ապրելակերպը աստվածահաճո, բարի դարձնենք, այնքան ավելի մոտ կգտնվենք Աստծուն` ստանալով նրա օրհնությունը և բարեհաճությունը:

-Պարո՛ն Պողոսյան, Դուք Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի կողմից ընտրվել եք Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի ջրօրհնեքի Խաչի քավոր, այդ պատվին արժանանալու համար իսկապես պետք է Աստծո կողմից ընտրյալ լինել, ի՞նչ զգացողություններ ունեիք Աստծուն այդքան մոտ գտնվելիս, ի՞նչը փոխվեց Ձեր կյանքում:

-Դա անասելի երջանկություն էր ինձ համար, որի մասին կարելի էր երազել միայն: Ինձ համար անսպասելի էր այդ պատվին արժանանալը` Խաչի քավոր ընտրվելն ու Վեհափառ Հայրապետի հետ սուրբ սեղան բարձրանալը: Ես շատ հզոր ապրումներ ունեցա հատկապես, երբ խաչը ձեռքիս էր, անդադար աղոթում էի և շնորհակալություն հայտնում Աստծուն և Վեհափառ Հայրապետին ինձ նվիրած այս երջանիկ պահերի համար: 
Արարողությունից հետո Վեհափառ Հայրապետը պատմեց, որ երբ մտածել է, թե ում ընտրի որպես Խաչի քավոր, անընդհատ ինձ է հիշել, այդժամ նա կայացրել է իր որոշումը, որ ես եմ այդ ընտրյալը: 
Յուրաքանչյուրիս մեջ է ապրում Աստված, նույնիսկ այն մարդկանց, ովքեր անհավատ են: Իմ կարծիքով` մենք այնքանով ենք Աստծուն մեր մեջ թողնում, որքանով ուզում ենք: Եվ որքան մեր ապրելակերպը աստվածահաճո, բարի դարձնենք, այնքան ավելի մոտ կգտնվենք Աստծուն` ստանալով նրա օրհնությունը և բարեհաճությունը:

-Պարո՛ն Պողոսյան, Դուք եզակի անձնավորություն եք Ձեր տեսակով և կատարած գործերով, կարծես մի քանի կյանք դրված լինի Ձեր մեջ, որը զորացնում է Ձեր հոգին` մղելով անսահման բարի գործերի: Դուք նաև ներդրում ունեք Հայաստանի և Ռուսաստանի հոգևոր կենտրոնների համագործակցության գործում, կխնդրեմ պատմեք այդ մասին:

-Ես շատ բարեգործների աշխատանքներ եմ տեսել և հիացել ու ինքս ինձ եզակի համարել չեմ կարող: Ամեն դեպքում շնորհակալ եմ նման գնահատականի համար: 
Ինչ վերաբերում է երկու երկրների հոգևոր կենտրոնների համագործակցությանը, ապա պետք է նշեմ, որ իմ կողմից հովանավորվեց Սանկտ Պետերբուրգի և Սևանի հոգևոր դպրանոցների դասասենյակների վերակառուցման և վերանորոգման աշխատանքները: Դրանից հետո 2011թ. առաջին անգամ մեր պատմության մեջ Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի Գևորգյան հոգևոր ճեմարանի ու Սանկտ Պետերբուրգի ուղղափառ հոգևոր ակադեմիայի միջև կնքվեց համագործակցության համաձայնագիր, որի արդյունքում իրականացվում են կրթական, գիտական ծրագրեր, ուսանողների և դասախոսների փոխայցեր. այսօր ռուս հոգևորականներ սովորում են Էջմիածնում և հայ հոգևորականներ` Սանկտ Պետերբուրգում:

-Ապրելով հայրենիքից հեռու` ի՞նչ ապրումներ եք ունենում ամեն անգամ Հայաստան գալուց և ինչպիսի՞ հայրենիքի մասին եք երազում, ի՞նչը կուզենայիք փոխվեր Հայաստանում:

-Ամեն անգամ Հայաստան գալուց ես զգում եմ կարոտ, թեև հաճախ եմ լինում Հայաստանում: Ես երազում եմ, որ իմ երեխաներին փոխանցվի իմ սերը դեպի հայրենիքը, հայրենի մշակույթն ու պատմությունը, իմ ծննդավայրը, որ նրանք իմ արժեքների կրողը լինեն: Ամեն ինչ անում եմ դրա համար: Ես ճանաչում եմ մի հայ մարդու, ով մեծ տխրություն ապրեց, երբ հասկացավ, որ իզուր է փորձում իր երեխաներին կապել Հայաստանի հետ, սեր արթնացնել հայրենիքի նկատմամբ, նրանք արդեն օտարացել են հայրենիքից: Այդ օրինակը տեսնելով` ես առավել ևս աշխատում եմ, որպեսզի հայրենասեր սերունդ մեծացնեմ, և սերմանեմ իմ երեխաների մեջ նաև սեր դեպի Սանկտ-Պետերբուրգը և Ռուսաստան երկիրը, որտեղ իրենք ծնվել են, քանի որ եթե մարդը չսիրի այն երկիրը, որտեղ ապրում է, ապա նա չի սիրի իր պատմական հայրենիքը, և եթե իմ երեխաները այդ հարցում թերանան, ես անձնական ողբերգություն կապրեմ: 
Երազում եմ խաղաղ երկինք ունեցող, ծաղկող և զարգացող Հայաստանի մասին: Կցանկանայի նաև, որ յուրաքանչյուր հայ ուրախություն և հպարտություն ապրեր, որ ինքը ապրում է այսօրվա Հայաստանում: 
Ինչ վերաբերում է ինչ-որ բան փոխելուն, ապա ես չեմ կարող այդ հարցին օբյեկտիվ պատասխանել, այլ կասեմ միայն, որ Հայաստանը պետք է ունենա ամուր պետականություն, որպեսզի թե՛ երկրի ներսում և թե՛ նրա սահմաններից դուրս ապրող հայը իրեն վստահ զգա: Պետք է նշեմ նաև, որ այսօր հայը օտար երկրներում իրեն շատ ապահով է զգում, արժանանում լավ վերաբերմունքը, ինչը, վստահ եմ, ՀՀ կողմից վարվող արդյունավետ արտաքին քաղաքականության արդյունք է: 
Կուզենայի ավելացնել, որ լավ կլիներ, եթե բոլոր տաղանդավոր և ճանաչված հայերը հաճախակի հանդիպումներ կազմակերպեին Հայաստանի տարբեր քաղաքների և գյուղերի բնակչության հետ՝ նրանց ոգևորելու և հայրենասիրության նոր շունչ հաղորդելու նպատակով։

-Ի՞նչ է սերը Ձեզ համար:

-Սերը վեհ հասկացություն է, որի մեջ ամփոփվում է մեր հոգևոր զգացմունքային աշխարհի ողջ ներկապնակը: Կյանքն ինքը սեր է և սիրո ծնունդ: Աստված մեզ պարգևել է այդ լուսավոր զգացմունքը, որ սիրենք միմյանց` մեր ծնողին, կնոջը, երեխային, ընկերոջը, հարազատին, բարեկամին և պարզապես մարդուն: Եթե չկա սեր, չկա կյանք, ոչինչ չկա…
Սերը նաև արարման ձգտում է, որն ընկած է յուրաքանչյուր բարի գործի հիմքում: Դժբախտ է այն մարդը, ով չի սիրում:

-Ինչի՞ մասին եք մտածում Աստծո հետ մենակ մնալիս, ի՞նչ եք խնդրում նրանից:

-Իմ աղոթքներում ես միշտ շնորհակալություն եմ հայտնում Աստծուն այն ամենի համար, ինչ ունեմ, խնդրում եմ, որ տա ինձ իմաստնություն, որպեսզի չշեղվեմ ճշմարիտ ուղուց, ապրեմ օրինակելի կյանքով, խնդրում եմ նաև, որ լուսավորի երեխաներիս ճանապարհը, նրանց հաջողություն և առողջություն շնորհի: Իմ աղոթքներում առ Աստված խնդրում եմ, որ մեր եղբայրական հարաբերությունները Ռուսաստանի և Հայաստանի միջև միշտ ամուր մնան, երբեք չմոռանալով հայրենիքս` խնդրում եմ խաղաղություն աշխարհին, որ երբևէ պատերազմական իրավիճակներ չլինեն, և որևէ մայր չարտասվի:

-Բոլոր մարդիկ մեղսունակ են, հեշտությա՞մբ եք նկատում թե՛ Ձեր, թե՛ շրջապատի մարդկանց գործած մեղքերը:

-Բոլորս էլ մեղքեր գործում ենք, դա անխուսափելի է, սակայն ես աշխատում եմ մեղքեր չգործել և իմ հարազատներին էլ հեռու պահել մեղքերից: Կարծում եմ` հավատք ունեցող յուրաքանչյուր մարդ այդպես է ապրում, քանի որ իր քայլերով պատասխանատու է ինքն իր և Աստծո առջև:

 

Երեխաներս ծնվել են եկեղեցական տոներին, ինչը, կարծում եմ, պատահական չէ, իր մեջ խորհուրդ ունի և մեզ առավել զգոն ու պատասխանատու է դարձնում Աստծո առջև:

 

-Հետաքրքիր է, որ Ձեր երեխաները ծնվել են սուրբ տոներին և կրում են աստվածաշնչյան անուններ: Ի՞նչ խորհուրդ եք տեսնում այդ ամենի մեջ, ինչպե՞ս եք մեկնաբանում:

-Ես ունեմ չորս երեխա, նրանցից յուրաքանչյուրի ծնունդը սպասելի և ուրախալի է եղել իմ և կնոջս համար և նոր իմաստ հաղորդել մեր կյանքին: Նրանք իսկապես ծնվել են եկեղեցական տոներին, ինչը, կարծում եմ, պատահական չէ, իր մեջ խորհուրդ ունի և մեզ առավել զգոն ու պատասխանատու է դարձնում Աստծո առջև: Դա հաղորդագրություն է այն մասին, որ Աստված իմ կողքին է, իմ ընտանիքի կողքին: 
Փոքրիկ տղաս կրում է Գրիգորի անունը` ի պատիվ Գրիգոր Լուսավորիչի: 2014թ. Տ. Արտակ եպիսկոպոս Տիգրանյանն ինձ մեծ պատվի արժանացրեց. ես հնարավորություն ունեցա վերանորոգման աշխատանքներ նախաձեռնել Խոր վիրապի եկեղեցու հայտնի փոսում, որտեղ ճգնել է Գրիգոր Լուսավորիչը: Եվ երբ 2014 թ. նույն եկեղեցում ես Խաչի քավոր էի, իսկ 2015 թ․`Երևանի Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցում, կնոջս հետ որոշեցինք, որ եթե որդի ունենանք, նրան անվանենք Գրիգոր Լուսավորիչի պատվին: Այդպես էլ եղավ: Տղայիս ծննդյան օրը համընկավ Ռուսաստանում նշվող հոգևոր տոներից մեկի հետ: Այդ օրը ես հրավիրված էի Տիխվին, որտեղ նշվում էր Աստվածամոր Տիխվինի սրբապատկերի հայտնության 500-ամյակը: Ես պատիվ ունեցա խոսելու Մոսկովյան և Ամենայն Ռուսիո Պատրիարք Կիրիլի հետ, և պատմեցի որդուս անվան պատմությունը, նա տվեց իր օրհնությունը, նույն օրը հեռախոսով զրուցեցի նաև Վեհափառ Հայրապետի հետ և ստացա նրա օրհնությունը ևս: 
Կետրինիս ծնունդը համընկավ Սուրբ Աստվածածնի գոտու գյուտի տոնի հետ, իսկ Անժելիկաս ծնվեց Ռուսաստանում Հիսուս Քրիստոսի մկրտության տոնի նախօրյակին:
Կնոջս հայրը երազել էր տղա ունենալ, բայց չէր ունեցել ու կարծես թե Աստծո կամքն էր, որ տղաս ծնվեց պապիկի ծննդյան օրը, այդ ժամանակ Ռուսաստանում սուրբ օրեր էին համարվում: Նրան անվանեցինք հորս անունով` Միսակ: Դա նաև հորս ցանկությունն էր, որ իմ որդին կրի իր անունը: 
Խոսել երեխաների մասին և չխոսել կնոջս մասին, սխալ կլինի: Նա իմ գաղափարակից ընկերն է, և եթե նա այնպիսին չլիներ, ինչպիսին է, ինձ համար շատ դժվար կլիներ իրականացնել նպատակներս: Նա իմ հոգևոր ընկերն է և ինձ հետ միասին ուրախանում է յուրաքանչյուր նախաձեռնության իրականացման համար: Դա անչափ կարևոր է ինձ համար: Շնորհակալ եմ նրա ծնողներից, որ այդպիսի աղջիկ են դաստիարակել, ով գնահատում և սիրում է ինձ այնպիսին, ինչպիսին կամ և ինձ հետ միասին ներդաշնակ անցնում է կյանքի ճանապարհը: Ես շնորհակալ եմ Վեհափառ Հայրապետին, որ «Գրիգոր Լուսավորիչ» շքանշանը շնորհեց ոչ միայն ինձ, այլ նաև կնոջս, մեր ընտանիքին, մեր միությանը:

-Այս տարին յուրահատուկ տարի է Ձեր միության համար, կբացե՞ք փակագծերը:

-Այո, իսկապես այդպես է, քանի որ հունվարի 9-ին լրացավ մեր ամուսնության 10-ամյակը: Շուրջ տասը երջանիկ տարիներ ենք անցկացրել միասին, ստեղծել ամուր ընտանիք, որտեղ տիրում է սեր և համերաշխություն: Շնորհակալ եմ կնոջս այդ ամենի և հրաշք զավակների համար, որ նա պարգևել է ինձ: Ես ինձ երջանիկ մարդ եմ համարում:

Կյանքի իմաստը նրանում է, որ մարդը կարողանա երջանիկ լինել և երջանկացնել մյուսներին, չլինի անձնապաստան, օգտակար լինի մարդկանց ինչով և ինչ չափով որ կարող է:

-Ըստ Ձեզ` ո՞րն է մարդու կյանքի իմաստը:

-Կյանքի իմաստը նրանում է, որ մարդը կարողանա երջանիկ լինել և երջանկացնել մյուսներին, չլինի անձնապաստան, օգտակար լինի մարդկանց ինչով և ինչ չափով որ կարող է: Ես միշտ ասում եմ` երջանիկ է այն մարդը, ով կարողանում է բացի իր երեխաներից, օգտակար լինել նաև այլ երեխաների: Եթե բոլորս այդպես մտածենք, ապա կյանքն առավել գեղեցիկ կլինի ու ապահով: 
Ես գոհ ու շնորհակալ եմ Աստծուն իմ կյանքի համար: Միայն մի պակաս տեղ ունեմ` հորս բացակայությունը, նա ժամանակից շուտ լքեց մեզ: Եթե կյանքս վերապրելու հնարավորություն ունենայի, ոչինչ չէի փոխի, կուզենայի միայն հայրս ավելի երկար ապրեր և ես վայելեի նրա ներկայությունն իմ կողքին: Նա հավատացյալ մարդ էր և կուրախանար իմ գործունեությամբ, հարգանքով դեպի մեր պատմությունը: Պատահական չէ, որ իմ կողմից իրականացված բոլոր կառույցների վրա գրում եմ հորս անունը: Նա միշտ ինձ հետ է` անկախ այն հանգամանքից, որ ֆիզիկապես ներկա չէ:

-Ինչի՞ մասին եք երազում այսօր:

-Երազանքները շատ են, ինձ երբեմն թվում է, թե երազներով եմ ապրում, հետո դրանք փորձում իրականացնել: Ընկերներս ասում են, որ ես երազում եմ` որպես երեխա և իրականացնում երազանքներս` որպես մեծ:
Իմ երազանքները հիմնականում կապված են Հայաստանի ու Ռուսաստանի հետ: Երբ Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակի միջոցառումների շրջանակներում պատիվ ունեցա Վեհափառ Հայրապետի հետ այցելելու Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր, որտեղ հոգևորականները տարբեր լեզուներով աղոթք բարձրացրեցին եղեռնի զոհերի համար, և երբ մասնակցեցի նրանց սրբադասման արարողությանը, փոխվեց ընկալումս Հայոց ցեղասպանության անմեղ զոհերի վերաբերյալ. եթե նրանք մինչ այդ զոհեր էին, ապա այդուհետ դարձան սրբեր: Այդ ժամանակ միտք հղացա սրբապատկեր տեղադրել Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրի տարածքում, որը կխորհրդանշի նրանց սուրբ լինելը: Այդ գաղափարով կիսվեցի ՀՀ քննչական կոմիտեի նախագահ Աղվան Հովսեփյանի հետ, ով ողջունեց այն և խոստացավ, որ «Նիգ Ապարան» հայրենակցական միությունը կաջակցի այդ նախագիծը կյանքի կոչելու հարցում:
Այսօր ապրում եմ այդ երազանքի իրականացման սպասումներով: Հուսով եմ՝ Աստծո կամոք, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Բ-ի օրհնությամբ, Հայ ժողովրդի ցանկությամբ և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության աջակցությամբ, ես ի կատար կածեմ այդ երազանքը:

 

Հարցազրույցը` Սուսաննա Թամազյանի

 

 

Чудодейственная  сила  благотворительности

 

Великое счастье, когда в результате сверхсознательного общения с Богом человек понимает, в чем суть его предназначения, и с Божьей помощью претворяет его в жизнь. Жизнь его тогда устремляется в вечность дорогой, наполненной добротой, преданностью и благочестивыми поступками. Именно такой яркой личностью является  благотворитель армянского и русского народов, майор запаса, советник заместителя Генерального секретаря Межпарламентской ассамблеи стран СНГ Грачья Погосян, при поддержке которого были созданы более 50-и памятников и строений исторического и культурного значения. Через них он материализовал память тех людей, которые увековечили события нашего исторического прошлого.  Они занимают важное место в его шкале ценностей и являются зовом души. За его высокий и самоотверженный труд он был удостоен многочисленных наград: Грачья Погосян был награжден высшей наградой  Армянской Апостольской Церкви- орденом Св. Григория Просветителя, орденом Русской Православной Церкви «Слава и Честь» третьей степени, орденом Св. князя Александра Невского второй степени; Президент Армении Серж Саргсян наградил Грачья Погосяна медалью «Мовсес  Хоренаци» в честь Дня Независимости Армении; Грачья Погосян награжден почетными медалями Русской Православной Церкви, а также медалями министерств обороны Российской Федерации и Республики Армении, в том числе золотыми медалями министерства образования, министерства культуры, министерства  спорта и по делам  молодежи Республики Армения, а министерство диаспоры РА наградило его медалью «Погос Нубар». За вклад в дело укрепления армяно-российских отношений Чрезвычайный и Полномочный посол Российской Федерации в Армении господин Иван Волынкин вручил от министра иностранных дел Грачье Погосяну нагрудной знак «За взаимодействие».

При попечительстве Грачья Погосяна были изданы многочисленные книги, которые отличаются своей военной тематикой. Среди них  можно отметить  собрание биографий  маршалов, адмиралов, генералов – армян по происхождению, служивших в Российской империи, в Советском Союзе и в наше время. Это биографический справочник, в котором представлены имена 600 военных деятелей – армян, которые служили в  Санкт-Петербурге.

 

Представляем Вашему вниманию интервью с Грачья Мисаковичем Погосяном - интервью, в котором мы попытались раскрыть духовный смысл его земного предназначения.

 

-Господин Погосян, у Вас очень интересная история жизни, богатая благочестивыми деяниями. Пожалуйста, расскажите какой путь Вы прошли? Из каких маленьких успехов выросли Ваши большие достижения?

 -Для меня все мои успехи - большие достижения, которые дались мне с большим трудом. Они наполнили  мою жизнь новым смыслом. Я очень радуюсь и горжусь этими победами. Однако должен заметить, что залогом моего успеха были моя семья, родственники, мои друзья, теплые человеческие взаимоотношения, общение с  представителями духовенства Армянской Апостольской и Русской Православной церквей, добрые слова, которые я слышал от  ветеранов Великой Отечественной войны, а также жителей блокадного Ленинграда. Без их духовной поддержки, понимания и оценок, было бы труднее пройти мой путь.

-Как Вы оказались в Санкт-Петербурге? Какого рода  деятельностью Вы там занимались?

- Санкт-Петербург занимает важное место в моей судьбе. Волею судьбы, дорога жизни привела меня сюда.

Отмечу, что я родился в Армавире (Октемберян), мое детство и юность прошли в деревне Агарак Арагацотнской области. Моя деревня для меня одно из самых родных мест на земле. В 1988 году окончил в Ереване Республиканскую специализированную школу им. Маршала бронетанковых войск А. Х. Бабаджаняна. В 1992 году окончил Челябинское высшее военное автомобильно-инженерное училище. В звании лейтенанта служил в Ленинградкой области. В 1999-ом году уволился из ВС по организационному штатному мероприятию. Майор запаса.

После увольнения из армии  занимался бизнесом. С теплотой вспоминаю годы службы, высоко ценю взаимоотношения с друзьями, с которыми познакомился и подружился в годы военной службы и дружу до сих пор.

Первая собственная инициатива в бизнесе была связана с армянской кухней. В России широко было распространено мнение, что не все армянские блюда хорошо получаются у них, в частности - армянская кюфта. Я попробовал доказать обратное и у меня получилось. Я представил наше национальное блюдо в 2002 г. на международных специализированных выставках «ПИЩЕПРОМЭКСПО», «МЯСОМОЛПРОМ», «ИНТЕРФУД» по итогам конкурса «Лучшая продовольственная продукция 2002 года» ООО «Кюфта» получила большую золотую медаль. Это были мои первые шаги в бизнесе. Я понял, если в дело вкладываешь душу, то обязательно добьешься успеха.

Следующим было строительство. Я осуществлял программы министерства обороны Российской Федерации. В частности, начиная с 2006 года по сегодняшний день, работаю в компании «РосВоенСтрой» в должности директора по связям с общественностью.

С 2013 года был назначен  советником заместителя Генерального секретаря Межпарламентской ассамблеи стран СНГ.

 

-Ваше первое благотворительное дело было осуществлено в Вашей родной деревне, как зародилась эта идея, с чего начался Ваш долгий путь как благотворителя? Что означает для Вас благотворительность?

-Сущность человека формируется в детстве,  впечатления и воспоминания того времени оставляют глубокий след в нашей душе и находят отражение во взрослой жизни. Добро, милосердие, помощь нуждающимся,  уважение по отношению к старшим, почитание исторических ценностей – все это через  духовную  и культурную атмосферу  семьи неосознанно передается нам, а позднее в сознательном возрасте  находит отражение в наших поступках. У меня сохранились очень яркие детские воспоминания и впечатления, к которым, конечно соединилось и советское воспитание.

Когда я учился в Ереванской военной спецшколе и ездил на занятия из деревни в Ереван, приходилось часто мокнуть и мерзнуть, дожидаясь с друзьями автобуса. Тогда я дал себе слово при первой же возможности построить павильон для автобусной остановки, чтобы другие студенты, такие же как я, не мерзли, чтобы была крыша, которая защитила бы от снега, дождя и от ветра. И при первой же возможности я построил этот павильон для автобусной остановки, который  и стал моим первым  благотворительным делом.

На меня большое впечатление произвели события нашего исторического прошлого,  героические страницы нашей истории. У меня всегда была потребность выразить уважение и признательность по отношению к историческому наследию нашей страны. Это самая важная миссия моей жизни, которую я осуществляю посредством моих  авторских проектов.

-Господин Погосян, изучив историю Вашей жизни и имея представления о той широкомасштабной деятельности, которую Вы развернули, я была крайне удивлена, как Вы успели сделать столько: реставрировали и построили более 50-и памятников и строений культурного и исторического значения, и пришла к единственному выводу - Ваше предназначение заключается в созидании, что наиболее лучше всего находит отражение в Вашей благотворительской деятельности. Пожалуйста, расскажите, что Вас вдохновляет, как Вы успели сделать столько всего?

-Это цифра иногда меня тоже удивляет, потому что никогда не считал свои проекты, тем более у меня не было плана по созданию памятников в  определенном количестве. Каждая из этих работ имеет свою историю и важное значение, духовную силу и вдохновение. Это не просто каменные строения, в них была заложена любовь и душа, которые в виде материи передаются последующим поколениям, чтобы они также были воодушевлены нашим историческим прошлым. Интересен тот факт, что мои строения связаны между собой, создание одного повлекло за собой  необходимость постройки другого, и так связалась их историческая цепочка.  Иногда для осуществления одного проекта необходимо было создать несколько других, чтобы моральные и духовные аспекты главного проекта были бы более значимыми. То есть, ничто не было  самоцелью, я создал историю своей жизни, изучая глубокие корни истории армянского и русского народов, воздавая  дань уважения им. Например, когда разрабатывался проект мероприятий, приуроченных к 300-летию со дня создания армянской общины в Санкт-Петербурге, учитывая большой вклад Петра Первого в начало  русско-армянских  братских отношений, я предложил построить памятник Петру Первому, однако во время обсуждения мне объяснили, что и без нас выстроилась большая очередь желающих возвести новые памятники этому Великому Императору.  В 2012 году председатель  «Постоянной Ленинградской комиссии поиска и увековечения памяти воинов, погибших в годы Великой Отечественной войны при Комитете ветеранов войны и военной службы-однополчан» Виктор Кунтарев рассказал, что в Кировске  находился мемориал Петру Первому, который в XIX веке считался одним из достопримечательных мест Санкт-Петербургской губернии и который был разрушен в годы Великой Отечественной войны. Я решил восстановить этот мемориал в знак благодарности за особое отношение Петра Первого к армянскому народу. Однако, до этого я поднял все архивные документы и выяснил, где находится могила братьев Спиридоновых, по усердиям которых в 1845 году в Красных Соснах был сооружен мемориал Петру Первому. Я начал восстановительные работы их могильных памятников, воздав тем самым дань уважения им и получив моральное право восстановить созданный по их рисункам мемориал. Мне кажется, восстанавливая памятники, мы возрождаем  также историю, которую люди всегда должны помнить, потому что это одно из важнейших условий развития и укрепления национального самосознания.   

Что касается источников вдохновения, должен отметить, что если человек относится к своей родине, городу или  деревне как к своему дому,  то хорошо понимает их нужды и воодушевляется той мыслью, что он может что-то сделать для них. Когда я слышу похвалу за сделанную работу, чувствую, что тот духовный толчок, в результате которого были созданы все эти памятники, это не только моя потребность, но и  потребность всех тех  людей, которые не смогли реализовать свои идеи. Благодарные взгляды, заплаканные глаза на церемониях открытия памятников подтверждение тому. Это также является источником вдохновения  для меня.

 

Я счастлив, что могу быть полезным ветеранам и блокадникам. Я счастлив, когда чувствую их любовь и уважение ко мне.

 

-В Вашей благотворительской деятельности большое место занимают памятники, хачкары, посвященные памяти героев  Великой Отечественной войны. Какое значение для Вас имеет этот отрезок времени, который в дальнейшем нашел отражение в Вашей широкомасштабной деятельности?

-Один из моих дедов погиб во время Великой Отечественной войны, а другой был тяжело ранен. Я никогда не видел свою бабушку по материнской линии улыбающейся, в детстве мне даже казалось, что ее не любят, но чем старше я становился, стал понимать, почему она была такой. Мой дед пошел на фронт и не вернулся, перед отъездом попросил дать своему, еще не родившемуся ребенку имя Азат (на армянском Азат означает свобода- ред.), как символ свободы. Моя бабушка взвалила на свои плечи все заботы семьи: она была и матерью, и отцом, и дедушкой, и бабушкой, не могла себе позволить расслабиться. Она смогла вырастить, воспитать  всех своих детей, дать им образование, что было нелегким делом  для одинокой женщины. Для меня она является истинным образцом армянской женщины.

Когда я слышу песню «День победы», вспоминаю историю моих дедов. В нашей семье День Победы всегда отмечался и как день победы и как  день траура. На каждую церемонию открытия памятников или  хачкаров я всегда приглашаю свою мать и говорю ей:  «Знай, останки твоего отца  также захоронены в этом памятнике». Мне кажется, так думает не только моя мать, но и потомки народов Советского Союза, воевавших во время Великой Отечественной войны.  Они видят в этих памятниках подвиги своих дедов и отцов. При моем спонсорстве были изданы книги, а также сняты несколько фильмов, посвященных героям  Великой Отечественной войны.

Я счастлив, что могу быть полезным ветеранам и людям, выжившим в блокадном Ленинграде. Я счастлив, когда  чувствую их любовь и уважение ко мне. Общаясь с ними, слушая их рассказы, можно только представить через что они прошли.

-География Вашей  деятельности  довольно-таки обширная: Армения, Россия, Грузия, Белоруссия, Монголия. Какие памятники заслуживают особого отношения в этих странах? Каким оценкам и какому приему Вы были удостоены в этих странах?

-В число тех  стран, которые Вы отметили, входят также Эстония и Словакия, где  также были осуществлены ряд благотворительных программ. Во всех этих странах меня принимали с теплотой и я был удостоен высоких оценок. Например, в Белоруссии  дети нас приветствовали на армянском, русском и белорусском языках в знак уважения моего армянского происхождения, дружбы с русским народом и осуществления в их стране ряда благотворительских программ. Мне кажется, нет ничего важнее в жизни, чем удостоиться хорошего отношения, честно говоря, доброе слово является бесценным сокровищем и источником вдохновения.

Из вышеуказанных стран я получал многочисленные награды и благодарственные письма.

 

Для меня особняком стоит хачкар, посвященный памяти жертв Геноцида армян, воздвигнутый в Грузии, который был удостоен высокой оценки главы  армянской епархии в Грузии -епископа Вазгена Мирзаханяна, и со стороны местного грузинского и армянского населения. Именно этот хачкар воодушевил меня на постройку ряда памятников. Это первый памятник в Грузии, посвященный памяти жертв Геноцида армян, который носит и познавательный характер  для всех туристов, посещающих церковь Св. Эчмиадзина в Тбилиси.

 

-Господин Погосян, Вы внесли  большой вклад в дело укрепления дружественных отношений, духовных и культурных связей армянского и русского народов, что заслуживает высокий оценки. Вы сами на себе почувствовали это влияние?

- Конечно, чувствую, особенно, когда в России ко мне подходят люди и рассказывают про свое армянское происхождение, про то, что их предки были армянами. Очень трогательные беседы у меня были с ними. На каждой церемонии открытия памятников я замечаю их взволнованные лица, уважительное отношение к армянскому народу. То же самое  я видел в Армении по отношению к русскому народу, слышал истории про братские отношения двух народов.

Я являюсь Почетным гражданином  Кировского района Ленинградской области, где было воздвигнуто  более шести исторических памятников.  Должен с радостью сообщить, что сегодня жители Кировска относятся ко всем армянам как к родным  братьям. В городе Кировск развевается государственный флаг Армении.

 

Жизнь интересна тем, что не всегда все идет согласно нашим планам, бывают случаи, когда ситуация становится определяющей. Все началось с письма жены футболиста легендарной команды «Арарат 73» Армена Саргсяна….

 

-Вы организовали большое мероприятие, посвященное 40-летию команды «Арарат  73», а также установили памятник в Вашей родной деревне Агарак. Как возникла эта идея и как Вы  оцениваете спортивные достижения команды «Арарат  73»?

-Жизнь интересна тем, что не всегда все идет согласно нашим планам, бывают случаи, когда ситуация становится  определяющей. Все началось с письма жены  футболиста Армена Саргсяна,  игрока команды «Арарат 73». Сперва мне показалось, что к содержанию письма я не имею никакого отношения, но со временем я понял, что случайностей не бывает, и если я получил это письмо, значит -это моя задача. Так, моим первым шагом стало строительство памятника, посвященного  40-летию команды «Арарат 73» в моем родном Агараке. 

«Арарат  73»- легендарная команда, игроки которой герои, занимающие важное место в истории  армянского футбола. Я был очень рад познакомиться с игроками команды, отсутствовал только  Аркадий Андреасян, который был болен в это время, к сожалению, мы так и не познакомились. Состоялся телефонный разговор с Никитой Симоняном, который  пообещал в случае приезда в Армению собрать всех игроков команды и посетить Агарак.

В связи с сооружением памятника я услышал много мнений насчет того, что было бы лучше, если бы памятник  соорудили в столице, однако у меня противоположное мнение. Мы должны ставить во главу угла наши деревни, чтобы они развивались и жили насыщенной повседневной культурной  жизнью. Я хотел бы, чтобы  этот памятник стал бы символом побед  команды  и чтобы все наши футбольные победы отмечались бы там  в знак уважения к легендарной команде. Я уверен, что сегодня также многие футболисты  хотят подражать ведущим игрокам этой команды.

Я очень рад, что в Ереване также хотят построить памятник, посвященный команде «Арарат 73». Очень хорошая инициатива, потому что подобным  победам нужно посвящать много памятников, чтобы будущие поколения знали  и были воодушевлены нашими победами, так как героические поступки не забываются, они бессмертны.

Я организовал  также вечер памяти, посвященный 40-летию команды «Арарат  73», который прошел на самом высоком уровне. Кроме этого вечера, торжественно был проведено мероприятие, организованное правительством Армении при участии Президента РА Сержа Саргсяна.

 

-Интересная история произошла с игроком команды «Арарат  73» Арменом Саргсяном, которая является доказательством чудес и неисповедимости дел Господних, а также является важнейшим эпизодом Вашей духовной миссии. Пожалуйста, расскажите эту историю, поделитесь своими чувствами.

-Вера- высочайшая ценность, сверхсознательное понимание, которое живет в нас, оживляет и творит чудеса. Когда к вере присоединяются надежда  и любовь, завершается цепочка, определяющая человеческое существование. Действительно, верa, надежда и любовь являются духовными столпами нашего существования.

По мотивам истории, связанной  с Арменом Саргсяном,  был снят фильм, который представлен на моем официальном сайте и называется «История одного письма или Таинство веры». Фильм был показан в Санкт-Петербурге и получил  высокую оценку. Фильм является призером  VIII-ого фестиваля Христианских фильмов.

Жена Армена Саргсяна  в своем письме рассказывала, что  ее  муж тяжело болен и она была уверена, если я выполню ее просьбу, Армен Саргсян обязательно выздоровеет. Ее просьба заключалась в восстановлении армянской часовни Св. Богородицы, которая находится в Ахалцихе, поблизости деревни Цурхут. Эта часовня известна  своими  чудесами и на протяжении веков была местом паломничества для верующих. У жены Армена Саргсяна была собственная история, связанная с этой часовней. История была связана с исцелением  ее бабушки. Она была уверена, что часовня имеет большую силу, так как ее бабушка выздоровела, и она была уверена, что Армен Саргсян также преодолеет эту ужасную болезнь.

Я знал, что с выполнением этой просьбы могут возникнуть трудности, так как часовня находится  на территории Грузии и является собственностью этой страны, для осуществления  подобных инициатив необходимо иметь разрешение. По этому поводу я поехал в Грузию, в Ахалцихе, для встречи с представителем грузинской Православной церкви - епископом Теодором. Он очень хорошо принял меня, выслушал мою историю, но епископ объяснил, что большой трудностью является то обстоятельство, что эту часовню грузины считают грузинской. Я предложил ему осуществить хотя бы укрепительные работы часовни и установить там армянский хачкар, рядом с которым может стоять и грузинский, чтобы не возникло никаких препятствий. Епископ заявил, что в этом нет никакой необходимости, но мы должны быть готовыми к тому, что будут распространяться слухи о том, что армяне восстанавливают грузинские церкви. Мы выяснили, что в последние 15-20 лет часовню посещают и армяне, и грузины, а до этого - только армяне, и очень трудно будет доказать грузинам, что часовня эта армянская. Когда я посетил это место и увидел часовню, я убедился, что часовня действительно армянская, в ее центре был установлен  хачкар. Там меня еще раз предупредили, что нужно быть осторожным, прежде чем предпринять какие-либо шаги.

Мне стало неловко, что я не смог выполнить просьбу жены Армена Саргсяна, и в это время епископ Геворг  Сароян рассказал, что епископ Артак Тигранян хотел предложить мне установить хачкар на территории церкви Хор Вирап, так как я заслужил это право, являясь кавалером ордена «Св. Григория Просветителя».  Я был в восторге от той мысли, что могу установить  хачкар, посвященный Григорию Просветителю именно тогда, когда в Армению приедут наши футболисты. Я тогда понял, что перед нами открывается новая дорога. Я этим хотел успокоить Армена Саргсяна: не получилось там, получится здесь, тоже в священном месте.

После этого хачкар-родник был установлен  также и в моей родной деревне Агарак. А далее нам удалось в Ахалцихе, во дворе церкви Св. Сиона установить  хачкар  Св.Богородице, который был посвящен памяти потерянной  часовни, при посещении которой  у Армена Саргсяна было видение, связанное  с ее чудодейственной силой. Многие удивились, и лечащий врач в Америке утверждает, что в его практике это уникальный случай, который  не объясним наукой.

Я очень рад, что смог помочь Армену Саргсяну, который спустя два года чувствует себя хорошо, я благодарен епископу Мкртичу Прошяну, при содействии которого Его Святейшество Католикос всех армян Гарегин Второй принял ветеранов футбола и во время этой встречи благословил Армена Саргсяна.

 

Благодарен Господу Богу, что дал мне возможность  почувствовать красоту жизни, быть рядом с Божьим светом, а также понять  сильную связь человека и Бога, что для меня является большим откровением.

 

-Вы верующий, благочестивый человек, преданный служитель Армянской Апостольской Церкви. Каково было Ваше первое проявление духовной связи с ней. Как это началось и продолжается?

-Как любовь и преданность по отношению к историческому прошлому зародилась в моей семье, так и вера в Бога. Мой дед был глубоко верующим человеком: день он начинал с молитвы, благодарил  Бога за все, что имеет.  В своем дневнике он писал обо всем, каждое явление связывал с Богом, также как и свое спасение во время Геноцида, когда он  стал свидетелем убийства матери. Благодаря ему, были спасены большинство жителей их деревни, что вдохновило меня на создание шести памятников посвящённых памяти жертв Геноцида армян.

В то время я был маленьким и не понимал деда, также как и не верил  в существование Бога внутри и вокруг нас, однако, спустя годы, я понял, что его вера оставила большой след во мне и после строительства церкви она глубоко укрепилась в моей душе.

Очень важна была для меня встреча с епископом Геворгом Сарояном. Я благодарен ему  за внимание по отношению ко мне. Очень важно встретить человека, которому можешь открыть душу. Беседы с ним на духовные темы были  очень важны для меня и открыли путь к богатствам духовного мира. Благодаря ему я познакомился с  Его Святейшеством, Католикосом всех армян Гарегином Вторым, после чего моя жизнь кардинально изменилась, за что я очень благодарен Его Святейшеству.

 Впервые идея построить церковь  посетила меня в 2000-ые годы., когда в Ленинградской области, на берегу реки Волхов я увидел разрушенную церковь.  Я принял решение при первой же возможности восстановить эту церковь. Через некоторое время я вернулся с намерением восстановить церковь и увидел, что ее уже восстановили. Я был очень рад, что церковь не была предана  забвению, но загрустил, так как не достигнул своей цели, чувство долга тяжким грузом давило на меня, и я подумал, что Бог простит меня, если я построю Божий дом в моем родном селе Агараке, где не было ни одной действующей церкви. В деревни есть полуразрушенные церкви 5-ого, 10-ого вв., которые невозможно восстановить. В 2008 году в Агараке по моей инициативе была построена церковь Св. Богородицы.  Церковь была рукоположена и освящена Католикосом Всех армян Гарегином Вторым.    Начиная с этого дня в деревне Агарак начала развиваться духовная жизнь, и жители Агарака получили возможность соприкасаться со  Светом Божьим в Божьем Доме.

Благодарен Господу Богу, что дал мне возможность  почувствовать красоту жизни, быть рядом с Божьим светом, а также понять  сильную связь человека и Бога, что для меня является большим откровением.

 

Я обрел спокойствие перед армянской историей, так как был удостоен чести построить исторические памятники в святых местах. Мне кажется, оттуда  наши молитвы быстрее дойдут до Бога, молитвы, где выражена признательность тем людям, благодаря которым состоялось наше государство и нация.

 

-По Вашей инициативе, на территории  Кафедрального Собора в Эчмиадзине были установлены три хачкара, посвященные героям Великой Отечественной войны, жертвам Спитакского землетрясения и Арцахской освободительной войны, а также был установлен памятник Св. Месропу Маштоцу и Сааку Партеву, посвященный 140-летию  Духовной семинарии Геворкян. Как Вам удалось осуществить эти проекты? Какие чувства появляются в Вашей душе после свершения таких значимых дел?

-Однажды меня спросили, установка памятников на территории Первопрестольного Св. Эчмиадзина была Вашей идеей или же Его Святейшества Гарегина Второго, я ответил: «Все, что происходит в  Соборе Св. Эчмиадзина является инициативой  Католикоса, и никто не имеет право осуществлять там свои идеи». Для меня вклад в это великое событие- сооружение в этом святом месте памятников, посвященным таким историческим личностям и событиям, было высшим благословением, успокоением души, а также гордостью. Каждый памятник и  хачкар связан с героическими страницами армянской истории и с потерями армянского народа.

В годы Великой Отечественной войны, во время Спитакского землетрясения, в годы Арцахской освободительной войны у нашего народа было много потерь. Сегодня угроза не миновала, наша страна находится в состоянии войны, каждый родитель молится Богу, чтобы не было войны и чтобы их дети  проходили военную службу в мирных условиях.

Что касается памятника Месропу Маштоцу и Сааку Партеву,  осуществление этой инициативы было моей мечтой. Его Святейшество выдвинул нам строгие требования, и я вместе со священнослужителями, скульпторами и архитекторами с нетерпением ждал его одобрения. Когда Католикос наконец одобрил проект и он был воплощен в жизнь, я был в восторге, так как мне иногда казалось, что нам не удастся его довести до конца.

При освящении трех хачкаров и памятника присутствовали  32 епископа и архиепископа, то есть, все высшие священнослужители Армянской Апостольской Церкви. После освящения Его Святейшество  в своей речи заявил, что чувствует себя удовлетворенным и рассказал  историю, которая очень растрогала меня: «Когда наша процессия  вышла из Кафедрального Собора  и наш проводник (лусапет) направил нас к хачкарам, в этот момент я почувствовал, что наши шаги, независимо от нас, ведут нас вперед. Это была Воля Божья и знак уважения нашего проводника по отношению к благотворителю ». И когда 32 епископа приняли участие в церемонии освящения  хачкаров, эмоции захлестнули меня, и я также увидел слезы на глазах присутствующих.  Значит, многие желали увидеть увековеченными эти  страницы нашей истории.

Я обрел спокойствие перед армянской историей, так как был удостоен чести построить исторические памятники  в святых местах. Мне кажется, оттуда  наши молитвы быстрее дойдут до Бога, молитвы,  где выражена наша признательность тем людям, благодаря которым состоялось наше государство и нация. Я выражаю свою благодарность также, возлагая цветы к построенным мной памятникам, на могилы Католикосов, украшая церкви. Мне кажется, если человек не дарит цветы своей матери и жене, то не может подносить цветы церкви, и если не возлагает цветы на  могилы сынов своего Отечества, то не может  украшать цветами могилы своих близких.

Хочу выразить свою благодарность  Его Святейшеству за предоставленную мне возможность установить памятники на территории Кафедрального Собора, а также епископу Геворгу Сарояну и всем тем священнослужителям, которые были рядом со мной. Выражаю свою благодарность также своему брату, всем скульпторам и архитекторам, с кем я работал в период осуществления этих проектов.

-Ваши инициативы, являясь культурно-духовными по сути, также играют важную роль на политической арене, например,  в Грузии был установлен хачкар, посвященный памяти жертв Геноцида армян. Насколько политика  близка Вам и были ли политические отклики?

-Я занимаюсь тем делом, которое близко мне по духу и политике там нет места, никогда не думал  об этом, да и, наверное, не надо. А насколько моя деятельность имеет важное значение свидетельствуют награды и отклики в лице  высокопоставленных должностных лиц Республики Армения,  таких как  Президента Армении Сержа Саргсяна, министра обороны Сейрана Оганяна, министра Диаспоры Грануша Акопян, министра спорта и по делам  молодежи Юрия  Варданяна, министра образования и науки Армена  Ашотяна и министр культуры Асмика Погосян, за что я им очень благодарен.

Что касается установки во дворе церкви Св. Эчмиадзина в Тбилиси хачкара  памяти невинным жертвам  Геноцида армян, он имеет очень важное значение, являясь первым в Грузии, и я очень рад, что этот хачкар стал для каждого армянина, живущего там, духовной ценностью. К этому  хачкару всегда возлагают цветы разные  деятели, воздавая дань уважения армянскому народу и в память о страшных страницах его истории. Предводитель грузинской епархии Армянской Апостольской Церкви епископ Вазген Мирзаханян рассказал, что новобрачные украшают цветами этот хачкар, что растрогало меня до слез. Я еще раз убедился, что осуществленная мною инициатива была не только потребностью моей души, но и многих других.

 

В каждом из нас живет Бог, даже в душе тех людей, кто не верит в его существование. По моему, мы настолько пускаем  Бога в себя, насколько сами желаем этого. И насколько наша жизнь благочестива, наполнена добрыми делами, настолько мы ближе оказываемся  к Богу, получая его благословение и милость.

 

-Господин Погосян, Вы были избраны Католикосом Всех Армян Гарегином Вторым, крестным на освящении воды после мироварения. Чтобы удостоиться этой чести нужно, действительно, быть Божьим избранником. Какие чувства были у Вас, находясь так близко к Богу? Что изменилось в Вашей жизни?

-Это было неописуемое счастье для меня, про которое можно было только мечтать. Для меня было неожиданностью быть избранным крестным на освящении воды и находиться  рядом с  Католикосом Всех Армян. У меня были очень сильные чувства, особенно, когда в моих руках был крест, я постоянно молился и благодарил Бога и Его Святейшество за эти счастливые моменты.

После церемонии Его Святейшество рассказал, что, думая о том, кого же выбрать  крестным, постоянно вспоминал меня  и решил, что я именно  тот избранник Божий.

В каждом из нас живет Бог, даже в душе тех людей, кто не верит в его существование. По моему, мы настолько пускаем  Бога в себя, насколько сами желаем этого. И насколько наша жизнь благочестива, наполнена добрыми делами, настолько мы ближе оказываемся к Богу, получая его благословение и милость.

-Господин Погосян, Вы уникальная личность, как будто, в Вас заложено  несколько жизней, которые укрепляют Ваш дух, толкая на свершение  бесконечных добрых дел. Вы внесли свой неоценимый вклад в дело сотрудничества духовных центров Армении и России. Расскажите, пожалуйста, об этом.

-Я видел и восхищался делами многочисленных благотворителей и не считаю себя уникальным. В любом случае, спасибо за столь высокую оценку.

Что касается сотрудничества духовных центров  двух государств,  должен заметить, что при моем спонсорстве были осуществлены строительные и ремонтные работы  в классах  Севанской и Санкт-Петербургской  Духовных семинарий. После этого в 2011 году впервые между семинарией «Геворкян»  и Санкт-Петербургской православной духовной академией было подписано соглашение о сотрудничестве, в рамках  которого осуществляются научные, образовательные программы, а также  обмен студентами и преподавателями. Сегодня представители русского духовенства учатся в Эчмиадзине, а представители армянского-в Санкт-Петербурге.

- Проживая далеко от родины, какие чувства Вас посещают, когда Вы приезжаете в Армению? Какую Армению  мечтаете Вы увидеть? Что бы Вы хотели изменить в нашей стране?

-Каждый раз, когда я приезжаю в Армению, чувствую ностальгию, несмотря на то, что очень часто бываю на родине. Я мечтаю, чтобы мои дети переняли от меня чувство патриотизма, любовь по отношению к родной культуре и истории, чтобы они стали носителями моих ценностей.  Я делаю все  для этого. Я знаком с одним человеком, который был опечален, что не смог у своих детей развить чувство патриотизма, они отдалились от своих истоков. Видя перед собой этот пример, я стараюсь воспитать патриотов, а также  привить своим детям  любовь к Санкт-Петербургу и  России, стране, в которой они родились, потому что если человек не любит страну, в которой он родился, он не будет любить и свою историческую родину, и если мои дети не будут соответствовать этому, это будет моей личной трагедией.

Мечтаю о процветающей и развивающейся под мирным небом Армении. Желаю, чтобы каждый армянин испытывал бы гордость и радость от мысли, что он живет в сегодняшней Армении.

Что касается каких-либо изменений, я не могу объективно ответить на этот вопрос, скажу лишь, что Армения должна иметь сильную государственность, чтобы проживающие и внутри и за рубежом армяне чувствовали себя уверенно. Должен отметить также, что сегодня армянин за рубежом чувствует себя хорошо, удостаивается хорошего отношения, что, уверен,  является результатом проводимой внешней политики Республики Армения.

Я хотел бы добавить, что было бы хорошо, если бы талантливые и знаменитые армяне организовывали частые встречи с людьми  в разных городах и деревнях Армении, чтобы  воодушевить и вызвать новый всплеск патриотических чувств.

-Что значит любовь для Вас?

-Любовь высокое чувство, которое включает в себя всю палитру нашего духовного мира. Жизнь-это любовь, и плод любви. Бог одарил нас этим светлым чувством, чтобы мы любили друг друга: наших родителей, жену, ребенка, друга, родственника, близких и просто людей. Если нет любви, не будет жизни, ничего не будет…

Любовь стремится к созиданию, которое лежит в  основе каждого доброго дела. Несчастлив тот человек, который не способен любить.

-О чем Вы думаете, когда остаетесь наедине с Богом, о чем просите Его?

-В моих молитвах я всегда благодарю Бога за все, что имею, прошу, чтобы он дал мне  мудрость, чтобы я не сбился с пути истинного, чтобы жил примерной жизнью. Прошу Господа Бога, чтобы освещал путь моих детей, дал им здоровья и счастья. В моих молитвах Господу Богу я прошу Его, чтобы взаимоотношения между Арменией и Россией всегда были крепкими. Не забывая никогда про свою родину, прошу мира  для всего мира, чтобы не было войны, чтобы ни одна мать в  мире не плакала горькими слезами.

-Все люди грешны. Осознаете ли Ваши грехи и легко ли Вы замечаете грехи окружающих Вас людей?

-Все мы совершаем грехи, это неизбежно, однако я стараюсь не совершать их, стараюсь подальше держать моих близких от соблазнов. Я считаю, каждый верующий человек старается жить так, потому что за свои поступки он отвечает и перед собой и перед Богом. 

 

Мои дети родились в дни церковных праздников, что, как мне кажется, не случайно. В этом есть особый смысл, что делает нас более ответственным перед Богом.

-Удивительно, что Ваши дети родились в дни священных праздников и названы библейскими именами. Какой смысл Вы видите в этом, как Вы прокомментируете это?

-У меня четверо детей, рождение каждого было желанным и радостным для меня и моей жены, рождение детей наполнило мою жизнь новым смыслом. Они действительно родились в дни  священных праздников, что как, мне кажется, не случайно. В этом есть особый смысл, что делает нас более ответственным перед Богом. Это послание, что Бог рядом со мной, рядом с моей семьей.

Моего младшего сына зовут Григорий  в честь Григория Просветителя. В 2014 году епископ Артак Тигранян удостоил меня большой чести: у меня появилась возможность осуществить ремонтные работы в знаменитой яме церкви Хор Вирап, где жил отшельником Григорий Просветитель. И когда в 2014 году в той же церкви, а в 2015 году в церкви Григора  Лусаворича  в Ереване  я стал крестным, мы вместе с женой  решили, что если у нас родится сын, назовем его в честь Григория Просветителя. Так и произошло. День рождение сына совпало с одним из духовных праздников православной церкви. В этот день я был приглашен в город Тихвин, где отмечалось 500-летие явления иконы Тихвинской Божьей  матери. Я имел честь поговорить с патриархом Московским и Всея Руси Кириллом и рассказал ему о рождении в этот день моего сына, он дал свое благословление, в тот же день я поговорил по телефону  с Католикосом Всех армян Гарегином Вторым и от него также получил благословение.

Рождение Кэтрин совпало с праздником Явления  Пояса Пресвятой Богоматери, а Анжелика родилась накануне праздника крещения Иисуса Христа.

Отец моей жены мечтал о сыне и Божьей милостью мой сын родился в день рождения дедушки. В это время  в России отмечались православные священные праздники. Его назвали по имени моего отца-Мисак. Это было и  желанием моего отца, чтобы мой сын носил его имя.  

Говорить о своих детях и не упомянуть про мою жену будет неправильно. Она мой идейный друг, и если бы она не была такой, какая она есть, мне было бы тяжело осуществить все мои цели. Она моя духовная подруга и вместе со мной  радуется достижению каждой цели. Это очень важно для меня. Благодарен ее родителям, что они воспитали такую дочь, которая любит и уважает  меня такого, какой я есть, и в гармонии со мной проходит наш жизненный путь. Я благодарен Его Святейшеству, что орден «Григорий Просветитель» присвоил не только мне, но и моей жене, нашей семье, нашему союзу.

- Этот год особенный для Вашего союза, раскройте скобки, пожалуйста.

-Да, это действительно так. 9-ого января мы отметили 10-ую годовщину нашей свадьбы. Около 10 счастливых лет провели мы вместе, создали крепкую семью, где царит  любовь и мир. Благодарен жене за все это и за детей, которых подарила она мне. Я себя считаю счастливым человеком.

 

Смысл жизни заключается в том, чтобы быть счастливым и делать счастливыми других, не быть себялюбивым, быть полезным людям настолько, насколько это  возможно.

 

-По Вашему мнению, в чем заключается смысл жизни?

-Смысл жизни заключается в том, чтобы человек мог быть счастливым и мог осчастливить других, не быть себялюбивым, быть полезным настолько, насколько это возможно. Я всегда говорю, счастлив тот человек, который кроме своих детей, может быть полезным и другим детям. Если бы мы все думали так, жизнь была бы намного  красивее и безопаснее. Я доволен своей жизнью и благодарен Богу за нее. Только одно меня огорчает -ранний  уход моего отца, он слишком рано покинул этот мир. Если бы у меня была возможность заново прожить мою жизнь, я бы ничего не поменял, у меня было бы одно желание, чтобы мой отец прожил долгую жизнь и радовал своим присутствием  меня. Он был верующим человеком и был бы рад моей деятельности, которая  направлена  на сохранение страниц  нашей истории. Неслучайно, что на всех моих строениях я пишу имя моего отца. Он всегда со мной, несмотря на то, что физически его нет.

-О чем Вы мечтаете сегодня?

-Желаний много, мне иногда кажется, что я живу мечтами, потом стараюсь претворить их в жизнь. Мои друзья говорят, что я мечтаю как ребенок, а претворяю мечты в жизнь как взрослый.

Все мои мечты, в основном, связаны с Арменией и Россией. Когда в рамках мероприятий, приуроченных к 100-летию Геноцида армян в Османской Турции, имел честь вместе с Его Святейшеством посетить Цицернакаберд, где священнослужители на разных языках молились о жертвах Геноцида, и когда я принял участие в церемонии канонизации, изменилось мое восприятие жертв Геноцида армян: если  до этого они были жертвами, то после канонизации -стали святыми. В этот момент у меня появилась идея установить икону на территории Цицернакаберда, которая будет олицетворять их как святых.

Я поделился этой идеей с главой Следственного комитета Армении  Агваном Овепяном, который одобрил ее и пообещал, что земляческая общественная организация «Ниг- Апаран» окажет поддержку в осуществлении этого проекта.

Сегодня я живу ожиданием осуществления этой мечты. Надеюсь, Божьей Волей, благословением Его Святейшества Католикоса Всех армян, при поддержке Правительства Армении и желанием народа Армении я претворю эту мечту в реальность.

Интервью - Сусанна Тамазян

Перевод - Рипсиме Казазян

 

 

 

 

 

Վերադառնալ