«Դե Ֆակտո» 26 (2008թ.)

Հարցազրույց Արաբկիր համայնքի ղեկավար Հովհաննես Շահինյանի հետ

- Արդեն 3 տարի է՝ ղեկավարում եք Արաբկիր համայնքը և պատրաստվում եք կրկին առաջադրել Ձեր թեկնածությունը: Ի՞նչ ծրագրեր եք իրականացրել, և ի՞նչն էր, որ կիսատ մնաց:

- Կատարված աշխատանքը, ընդունված է, որ պետք է գնահատեն մարդիկ, ընտրողները: Սակայն եթե ես միայն թվարկեմ մեր իրականացրած աշխատանքների ոչ ամբողջական ցանկը, կարծում եմ, անցած տարիները կարելի է բավական արդյունավետ համարել: Թերևս չկա բնագավառ, որում այս տարիների ընթացքում այս կամ այն չափով առաջընթաց արձանագրված չլինի: Այսօր մենք ունենք արդեն կայացած մեխանիզմներ, համակարգեր,  որոնք երեք տարի առաջ ուղղակի գոյություն չունեին:  Խոսքն առաջին հերթին  վերաբերում է սանմաքրմանը, աղբահանությանը, փողոցների լուսավորությանն ու բարեկարգմանը, համայնքի կրթական, մշակութային օջախների բարեկարգմանը: Օրինակ` միայն սանմաքրման և աղբահանության ոլորտում անցած երեք տարիներին ստեղծել ենք առանձին ձեռնարկություն` համալրված 50-ից ավելի մեքենաներով ու մեխանիզացիաներով, այդ թվում նաև ժամանակակից տեխնիկայով: Այն դեպքում, երբ իմ պաշտոնավարման սկզբում ոչ միայն նման ձեռնարկություն չկար, այլ ընդհանրապես աղբահանության, ձյան մաքրման համար նախատեսված մեքենաներ գոյություն չունեին: Եվս 11 մեքենաներ մենք կստանանք սեպտեմբեր ամսին: Իհարկե, ես չեմ ասում, թե համայնքի աղբահանության վիճակն իդեալական է, այսօր էլ, հատկապես ամառային շրջանում, բազմաթիվ խնդիրներ ունենք: Սակայն, կարծում եմ, որ այս հարցում մենք հասել ենք բավական դրական արդյունքների, ինչը հնարավորություն կտա առաջիկայում լուծել դեռևս գոյություն ունեցող մյուս խնդիրները: Նույնը կարելի է ասել նաև փողոցների բարեկարգման ու լուսավորության մասին: Եթե խոսենք միայն թվերով, ապա վերջին տարիներին ասֆալտապատվել, բարեկարգվել և լուսավորվել են 60-ից ավելի փողոցներ, այդ թվում՝ շենքերի բակեր, միջշենքային տարածքներ, այգիներ: Ընդ որում, այն, ինչի մասին ես խոսում եմ, մեր ծրագրի բաղկացուցիչն է, այսինքն` այնպես չէ, որ մենք կամայականորեն ասֆալտապատում ենք որևէ փողոց կամ բարեկարգում ենք որևէ բակ: Արաբկիրի բնակիչը կարող է հիշել, թե քանի փողոցներ էին լուսավորված մինչև իմ պաշտոնավարությունը և իմ պաշտոնավարության ընթացքում: Հատկապես ձմռան ամիսներին երեկոյան ժամը 18:00-ից հետո մարդիկ խուսափում էին փողոց դուրս գալ: Իսկ այսօր բազմաթիվ փողոցներ, թվով` մոտ 2 տասնյակ, բառացիորեն սկսել են շնչել, այդ հատվածներում նույնիսկ արդեն բնակարանների գներն են բարձրացել, մարդկային և բիզնես շարժը մեծացել է: Համայնքի բոլոր փողոցները և բակերն արդեն ներառված են մեր միջնաժամկետ և հեռանկարային ծրագրերում և համապատասխան ժամանակացույցով փորձում ենք կատարել այդ աշխատանքները: Բավական մեծ աշխատանքներ են կատարվել նաև նախադպրոցական կրթօջախների` մանկապարտեզների բարեկարգման բնագավառում: Նախատեսում ենք մինչև 2009 թվականի ավարտը դրանք հագեցնել լոկալ ջեռուցման համակարգերով: Այս տարիների ընթացքում վերանորոգվել և ժամանակակից չափանիշներով շահագործման է հանձնվել Արաբկիրի թիվ 1 մարզահամալիրը, սուսերամարտի դպրոցը, որը պատրաստվում ենք կապիտալ վերանորոգել: Ալեքսեյ Հեքիմյանի անվան երաժշտական դպրոցն անցյալ տարի կապիտալ վերանորոգվել և շատ լավ աշխատում է: Իմ գործունեության ընթացքում մեծ տեղ եմ տվել մշակութային կյանքի բարելավմանը, կրթության և սպորտի ոլորտներին: Արաբկիրի թաղապետարանը, բացի համայնքային նշանակության միջոցառումներից, հովանավորել է նաև համապետական նշանակության մի քանի միջոցառումներ, ինչպես օրինակ` հովանավորել ենք Պարույր Սևակի ՙԵռաձայն պատարագ՚ ժողովածուի ներկայացումը` Հայաստանի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի ղեկավար, արվեստի վաստակավոր գործիչ Էդուարդ Թոփչյանի գլխավորությամբ, Սոնա Հովհաննիսյանի ղեկավարությամբ ՙՀովեր՚ երգչախմբի և դերասան Արթուր Ութմազյանի կատարմամբ: Ներկայացման ռեժիսորը ՀՀ ժողովրդական արտիստ, Դրամատիկական թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար, ռեժիսոր Արմեն Խանդիկյանն է, իսկ նախագծի մտահղացման հեղինակը և ղեկավարը` Կարեն Արիստակեսյանը: Արաբկիր համայնքի հովանավորությամբ  մեծ համերգասրահում կազմակերպվեց սիրված երգչուհի, Արաբկիրի պատվավոր քաղաքացի Ֆլորա Մարտիրոսյանի մենահամերգը, որին ներկա էին նրա արվեստը գնահատող արաբկիրցիները: Արաբկիր համայնքի հիմնադրման 83-ամյակի կապակցությամբ հովանավորեցինք Հովհաննես Թումանյանի ՙԳիքորը՚ ստեղծագործության խորեոգրաֆիկ ներկայացումը, որի գաղափարը և կատարումը ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ, Հայաստանի ազգային պարարվեստի և պարագետների միության նախագահ Կարեն Գևորգյանինն էր: Պրեմիերան տեղի ունեցավ մայիսի 5-ին, և ներկայացումն անվճար դիտելու հնարավորություն ունեն  Արաբկիրի բոլոր դպրոցականները: Ծնունդով Արաբկիրցի, Իտալիայում` Ֆլորենցիայում շատ հայտնի քանդակագործ Վիգեն Ավետիսի իրականացմամբ շուտով այգիներից մեկը կունենա շատ գեղեցիկ շատրվան՝ մեր էպոսի Ծովինարի, Սանասարի ու Բաղդասարի ծննդյան մոտիվներով: Մեկ ամսից Վիգենն այն կավարտի, և կտեղադրենք: Դա մեծ նվեր կլինի Արաբկիրին:  Մենք մեծ աշխատանքներ ենք կատարել նաև արտաքին կապերի ամրապնդման գործում: 2007թ. թաղապետարանի ջանքերով ամբողջովին վերանորոգեցինք Արաբկիրի թիվ 5 մանկական պոլիկլինիկայի քարտադարանը, իսկ Ֆրանսիայի Պլեսի-Ռոբինսոն քաղաքի հետ համագործակցության շրջանակներում մանկական ատամնաբուժական կաբինետ է ստեղծվել, որը սպասարկում է համայնքի երեխաներին: Ծրագրում ենք կապիտալ վերանորոգել նաև պոլիկլինիկայի լողավազանը: Համագործակցության շրջանակներում Արաբկիրի թիվ 10 մանկապարտեզի համար, որն անվանակոչվել է Պլեսի-Ռոբինսոնի անվան նախակրթարան, ձեռք է բերվել անհրաժեշտ գույք և գրականություն: 2007թ. Ֆրանսիայի այդ գեղեցիկ քաղաքի հրապարակներից մեկն անվանակոչեցինք ՙՀայաստան՚:

Ես թվարկում եմ կատարված աշխատանքների որոշ մասը միայն: Ինչ վերաբերում է ձեր հարցի մյուս մասին, թե բավարար չէ՞ր արդյոք երեք տարին, ապա պատասխանեմ միանշանակ` ոչ: Այն ամենը, ինչի մասին ես վերը նշեցի, ընդհանուր ծրագրի արդյունքն է,  իսկ այդ ծրագիրն ուղղակի ֆիզիկապես երեք տարում հնարավոր չէ կենսագործել:

- Գործի բերումով շատ եք շրջագայում: Ամենաշատը ո՞ր երկիրն է Ձեզ դուր գալիս:

- Ամեն տեղ մի հետաքրքիր բան կա: Ամեն երկիր ունի իր առանձնահատկությունը, մշակույթը, պատմությունը: Ես աշխատում եմ մինչև գնալս որոշակիորեն ծանոթանալ տվյալ երկրի պատմությանն ու մշակույթին:

Ի դեպ, Արաբկիր համայնքում կա հետաքրքիր, իմ կարծիքով՝ ոչ դրական օրինաչափություն: Համայնքի ղեկավարի վերջին բոլոր ընտրություններում միշտ նոր թաղապետեր են ընտրվել, այսինքն` նախորդները չեն կարողացել ամբողջությամբ իրենց ծրագրերն իրագործել:

- Ձեր տված խոստումներից որո՞նք եք լիարժեք իրականացրել:

- Կարծում եմ՝ սխալ է հարցն այդպես ձևակերպել, քանի որ համայնքի ղեկավարի աշխատանքը, այսպես ասած, հաշվապահական հաշվառման կամ զուտ վիճակագրական սկզբունքով գնահատել հնարավոր չէ: Իմ նախընտրական ծրագրում ես տվել եմ ոչ թե քանակապես չափելի խոստումներ (ասենք, այսքան փողոց կասֆալտապատվի կամ այսքան բակ կբարեկարգվի), այլ խոստացել եմ Արաբկիր համայնքի բնակիչների կյանքը բարելավել ըստ առանձին ոլորտների` սանմաքրում, աղբահանություն, սոցիալական խնդիրների կարգավորում և այլն: Եվ եթե անցած երեք տարիների կատարված աշխատանքների արդյունքները, թեկուզ թվային արտահայտությամբ, համադրենք իմ նախընտրական խոստումների հետ, ապա հպարտությամբ կարող եմ նշել, որ դրանց մեծ մասը կատարվել են: Համայնքի ղեկավար ընտրվելիս ես ունեցել եմ մեկ հիմնական նպատակ` անել առավելագույնը Արաբիրի բարեկեցության և զարգացման համար: Հավակնոտ այդ նպատակին ես մեծ մասամբ հասել եմ: Իսկ դեռևս առկա խնդիրները ծրագրային լուծում կստանան առաջիկայում:

- Առաջիկայում  ի՞նչ ծրագրեր ունեք:

- Առաջիկայում ունեմ շատ ծրագրեր, որոնք միտված են նախորդ 3 տարիներին ձեռք բերվածն ամրապնդելուն: Երբ ես ստանձնեցի թաղապետի պաշտոնը, բազմաթիվ խնդիրներ կային, որոնք արագ արձագանք, իրավիճակային լուծումներ էին պահանջում: Անցած տարիներին մենք կարողացանք հասնել որոշակի մակարդակի՝ ստեղծել աշխատանքի այնպիսի սկզբունքներ ու մեխանիզմներ, որ այդ խնդիրներն արդեն լուծվեն համակարգի աշխատանքի արդյունքում: Ուստի, իմ առաջիկա բոլոր ծրագրերն ուղղված են այդ համակարգերի կայացմանն ու արդյունավետության բարձրացմանը:

- Ըստ առաջիկայում ընդունվելիք Երևան քաղաքի մասին օրենքի` մեկ տարի հետո քաղաքապետի պաշտոնն ընտրովի է լինելու, իսկ թաղապետերինը` նշանակովի: Արժե՞ մեկ տարվա համար ընտրվել:

- Ձեր հարցը որոշակի ենթատեքստ ունի, ինչից կարելի է ենթադրել, թե համայնքի ղեկավար դառնալն ինքնանպատակ է կամ զուտ պաշտոն ունենալու, անձնական խնդիր է լուծում: Հավատացնում եմ ձեզ, որ այն էներգիան, ժամանակը, ինչո՞ւ ոչ` նաև անձնական միջոցները, որոնք ես ներդրել եմ անցած տարիներին համայնքային խնդիրների լուծման գործում, մեկ այլ բնագավառում, ասենք, ձեռներեցության ոլորտում ծախսելու դեպքում, անձնական անհամեմատ մեծ հաջողություններ կունենայի: Սակայն որքան էլ ոմանց համար կարող է տարօրինակ թվալ, Արաբկիր համայնքի, իմ ծննդավայրի զարգացումն ինձ համար վեր է բոլոր այլ, թեկուզ անձնական նպատակներից: Եվ այդ իմաստով, ոչ միայն մեկ տարվա, այլև մեկ շաբաթվա համար էլ արժե ընտրվել, թեկուզ մեկ կետով ավելի ծրագիրն իրականացնելու համար:

- Աշխատանքային ի՞նչ սկզբունքներ ունեք, որոնցով առաջնորդվում եք:

 - Աշխատանքային սկզբունքները, որոնցով առաջնորդվում եմ, թերևս ածանցվում են մարդկային որակներից, այն սկզբունքներից որոնցով ես ապրում եմ նաև աշխատանքից դուրս: Բնականաբար, աշխատանքում առաջնային  սկզբունքը, օրինակ՝ կադրերի ընտրության հարցում, պրոֆեսիոնալիզմն է: Իսկ պրոֆեսիոնալ կադրեր ունենալու դեպքում արդեն կարևորվում է թիմային աշխատանքը, հենց որի շնորհիվ էլ մենք կարողացել ենք հասնել մեր ձեռքբերումներին: Սակայն աշխատանքում ոչ պակաս կարևոր նշանակություն ունեն նաև մարդկային փոխհարաբերությունները, ուստի ինձ համար չափազանց կարևոր է, որպեսզի մարդիկ, ում հետ ես աշխատում եմ, լինեն սկզբունքային, չդավաճանեն իրենց համոզմունքներին և այն մարդկանց, ում հետ միասին աշխատում են որևէ գաղափարի իրականացման համար: Համենայնդեպս, ես որպես մարդ՝ այսպիսին եմ, և ինձ համար կարևոր է, որ դիմացիններն էլ պահպանեն մարդկային վարքուբարքի կանոնները: Զուտ որպես ղեկավար, կողմնակից եմ թիմային աշխատանքին, փորձում եմ որոշումների կայացման գործընթացում ընդգրկել նաև ենթականերին, համապատասխան մասնագետներին: Իսկ որպես նշված հատկանիշների հանրագումար, իհարկե, աշխատանքում ամենակարևոր սկզբունքներից մեկը պատասխանատվությունն է: 

- Ձեր կինը՝ Սաթիկ Սեյրանյանը, ՙ168 Ժամ՚ թերթի խմբագիրն է: Եղե՞լ է դեպք, երբ Դուք խոչընդոտել կամ միջամտել եք նրա աշխատանքին:

- Այդ իմաստով մեր ընտանիքը ստանդարտ ընկալմամբ միշտ հակադիր բևեռներում գտնվող պաշտոնյայի և լրագրողի խաղաղ գոյակցության լավագույն օրինակն է (ծիծաղում է.- խմբ.): Իսկ եթե ավելի լուրջ, ապա ոչ միայն ես երբևէ չեմ խոչընդոտել, այլև երբևէ մենք Սաթիկի աշխատանքի հետ կապված հակասություններ չենք ունեցել, քանի որ սկզբունքորեն մենք մեր աշխատանքային խնդիրները փորձում ենք ընտանիք չտեղափոխել: Իսկ այս կամ այն հրապարակման վերաբերյալ, իհարկե, եղել են դեպքեր, երբ ես այլ կարծիք եմ ունեցել, սակայն սահմանափակվել եմ ընդամենը կարծիք արտահայտելով: ՙ168 Ժամ՚ թերթում համախմբված են պրոֆեսիոնալ մարդիկ, անհատականություններ՝ իրենց տեսակետներով, սկզբունքներով: Պատահել է, որ մարդիկ ինչ-որ հրապարակման համար դիմել են ինձ, բայց նման դեպքում ես խորհուրդ եմ տալիս խմբագրության հետ ճշտել, իրենց տեսակետն արտահայտել: Ես էլ ձեր պես ընթերցող եմ, ինչպես և դուք, ես էլ առավոտյան ստանում եմ կամ գնում եմ թերթերը և կարդում: Բնական է, որ թերթի շատ հրապարակումների հետ կարող եմ համաձայնել և շատ տեսակետներ կարող եմ ընդհանրապես չկիսել:  Եվ դա բնական է: Իսկ ընդհանրապես, մենք փորձում ենք  չմիջամտել միմյանց աշխատանքներին:

- Արմատներով որտեղի՞ց եք: Կպատմե՞ք Ձեր ծնողների մասին:

- Ծնվել եմ Երևանում, Արաբկիր համայնքում: Իսկ արմատներով երկկողմանի մշեցի եմ: Մեր գյուղը կոչվել է Վերին Զաղալու, որը հետագայում վերանվանվել է Ախպերաձոր, այսինքն` ախպերների ձոր, քանի որ շատ տարբեր ազգերի ներկայացուցիչներ են այդ գյուղում բնակվել: Հորս հայրն անասնաբույժ է եղել, մայրական պապս` Ավետիք պապը` հայտնի սնխչի էր: Հայրս 50-ականների սկզբին եկել է Երևան, սկզբում աշխատել է՝ որպես վարորդի օգնական, հետո` վարորդ, գարաժի վարիչ, բազաների վարիչ է եղել, երկար տարիներ աշխատել է Հայկոոպի համակարգում: Վերջին աշխատանքը եղել է Արաբկիրի թիվ 5 շուկայի տնօրենը: Այն ավելի շատ հայտնի է՝ որպես Կոմիտասի շուկա:

Ծնողներս աշխատող, բարի մարդիկ են: Հայրս ամբողջ կյանքում աշխատել է: Ունեմ երկու քույր: Մորս բարության մասին շատերը կարող են խոսել:  Աղջիկս արդեն նախաավարտական դասարանում է, մտածում է իրավաբան դառնալու մասին:

- Ընտանիքում ինչպիսի՞ն եք, շա՞տ եք տարբեր:

- Չեմ կարծում, թե  տարբեր եմ, ուղղակի հանգիստ եմ ընտանիքում: Ես տանը հանգստանում եմ: Թաղապետի աշխատանքն այնպիսին է, որ ամեն օր առնչվում Է բնակիչների ամենատարբեր խնդիրների հետ, նույնիսկ թաղապետի և նրա լիազորությունների հետ բոլորովին առնչություն չունեցող խնդիրների հետ: Ես միշտ եմ այդպիսին եղել՝ մարդկանց կողքին եմ եղել, կարելի է ասել՝ Արաբկիրում շենք առ շենք, փողոց առ փողոց շատ-շատերին գիտեմ և միշտ փորձում եմ մարդկանց խնդիրներին՝ նույնիսկ թաղապետարանին չառնչվող  հարցերին հնարավորության սահմաններում ընթացք տալ: Եվ հաճախ խոշոր ծրագրեր իրականացնելու ցանկություններդ ու համայնքի հնարավորությունները չեն համընկնում, ու այդ ժամանակ պետք է առաջնային խնդիրներին լուծում տալ: Ես նույնն եմ թե՛ ընտանիքում, թե՛ ընկերներիս հետ, թե՛ Արաբկիրի բնակիչների հետ շփումներում:  Մարդը նույնն է, կապ չունի՝ ինչ միջավայրում է, կամ ինչ աշխատանք է նա կատարում: Այլ խնդիր է, որ ամեն մարդ կամ միջավայր շփման իր լեզուն ունի:

- Ի՞նչն է կյանքում ամենաարժեքավորն ու ամենակարևորը Ձեզ համար:

- Ամենաարժեքավորը աշխարհում, իհարկե, կյանքն է, այսինքն` մարդը: Մարդ մնալը: Եվ, բնականաբար, անհատապես ամենաարժեքավորն ինձ համար ընտանիքն է, հարազատներս, մտերիմներս, ընկերներս: Նույնը նաև աշխատանքային դաշտում է: Իրականում ցանկացածիս, առավել ևս ցանկացած ղեկավարի գործունեության նպատակն ու իմաստը մարդու համար դրական բան անելն է, մարդու կյանքն ավելի լավացնելն է: Պաշտոնը, բնականաբար, հարաբերական է՝ այսօր կա, վաղը չկա, կարևորը մարդն է, մարդկային ճիշտ փոխհարաբերությունները:

- Ուսանողության տարիներին ինչպե՞ս էիք տեսնում կյանքը, և այսօր ի՞նչն է փոխվել Ձեր պատկերացումներում:

- Բնականաբար, մարդն ուսանողության տարիներին ավելի զգայական է ընկալում կյանքը, ավելի լուսավոր պատկերացումներ է ունենում ապագայի վերաբերյալ: Սակայն իմ դեպքում այնքան էլ այնպես չէ, որ ուսանողական տարիներին ռոմանտիզմով էի վերաբերվում կյանքին և հետո իրականությունից հիասթափվեցի, քանի որ ես ՙկյանք եմ մտել՚ ավելի վաղ տարիքում, դեռևս դպրոցական հասակում, և կյանքի բոլոր՝ և՛ լավ, և՛ վատ կողմերին ծանոթ եմ եղել:

- Ձեզ ազատ մարդ համարո՞ւմ եք, և ի՞նչ եք կարծում՝ ի՞նչ է ազատությունը:

- Այո, ինձ ազատ մարդ եմ համարում, այնքանով, որքանով կարող է ազատ համարվել հասարակության կամ սոցիումի անդամը: Բացարձակ ազատություն կարող է լինել միայն մտածողության, պատկերացումների մեջ: Սակայն յուրաքանչյուրս` սկսած մեր միկրոմիջավայրից, վերջացրած ընդհանուր հասարակական հարաբերություններով, վարքուբարքի և գործունեության որոշակի կանոնների ենք ենթարկվում, ինչն, իհարկե, պայմանականորեն կարելի է համարել ազատության սահմանափակում: Ինչ վերաբերում է հարցի մյուս մասին, թե ի՞նչ է ազատությունը, ապա ազատությունն այն վիճակն է, առանց որի մարդը՝ որպես բանական արարած, չի կարող ապրել: Ազատությունը մարդու` որպես անհատականության դրսևորման հիմնական և առաջնային նախապայմանն է: